Τι είπε ο Χρήστος Γιανναράς στη Λιβαδειά2

Είναι δύσκολο ο πυκνός λόγος του κ. Χρήστου Γιανναρά να απλοποιηθεί και φυσικά χάνει σχεδόν όλη τη γοητεία του όταν μεταφέρεται από εμένα στο δίκτυο. Επιπλέον υπάρχει και ο κίνδυνος να έχουν εμφιλοχωρήσει παρανοήσεις για τις οποίες -αν υπάρχουν- ζητώ προκαταβολικά συγγνώμη (αλλά εγώ πήγα στην παρουσίαση για να "απολαύσω" τον Γιανναρά και όχι για να κρατήσω σημειώσεις...). Φυσικά από την άλλη πλευρά αξίζει η όλη απόπειρα, καθώς σχεδόν όλες οι φράσεις του θα μπορούσαν να είναι ο πρόλογος/εισήγηση για μια εκτεταμένη και οπωσδήποτε γόνιμη συζήτηση. Πιάνοντας λοιπόν το νήμα από εκεί που το αφήσαμε (Τι είπε ο Χρήστος Γιανναράς στη Λιβαδειά1) θα συνεχίσουμε στα όσα διημείφθησαν στην προχθεσινή παρουσία του κ. Χρήστου Γιανναρά στην Λιβαδειά.

Ανατέμνοντας την παθογένεια του ελληνικού πολιτικού συστήματος ο Γιανναράς επεσήμανε και αντέστρεψε μια θεωρούμενη θετική διάσταση του κομματικού συστήματος, μια λεπτομέρεια που ελάχιστοι έχουν προσέξει. Υπάρχουν κόμματα, είπε, που επαίρονται ότι είναι πολυσυλλεκτικά, δηλαδή ευθέως μας λένε ότι δεν αποτελούν παρά μια ένωση ατομικών συμφερόντων χωρίς αρμούς και ιδεολογία, χωρίς πολιτικό άξονα και φιλοσοφικές αναφορές, με μοναδικό στόχο την κατάληψη της εξουσίας. Σε αυτή τη βάση δεν είναι μυστικό, υποστήριξε, ότι η πολιτική δεν χαράσσεται από πολιτικούς αλλά από επικοινωνιολόγους και πώς οι πολιτικοί δεν λένε αυτά που θέλουν να πουν αλλά όσα έχει μετρηθεί ότι θα αρέσουν στους πολίτες.

Ο κ. Γιανναράς αναφέρθηκε στην ιδεολογική τρομοκρατία που ασκείται από μέρος της αριστεράς στα πανεπιστήμια εναντίον όλων των διαφορετικών απόψεων και τη σχιζοφρένεια της ύπαρξης του θεσμού του πανεπιστημιακού ασύλου που όμως προστατεύει μόνο τις αρεστές στο πανεπιστημιακό κατεστημένο ιδέες.


Οταν ο λόγος πέρασε στο κοινό η συζήτηση δεν απογειώθηκε. Οι ερωτήσεις /τοποθετήσεις δεν έφευγαν την κοινοτοπία, δεν θα τις χαρακτήριζα εύστοχες, όμως ο κ. Γιανναράς απάντησε φυσικά ευγενικά σε όλους. Απάντησε δε και σε ορισμένα που δεν ερωτήθη, τα οποία είναι και τα πλέον προωθημένα και αξιόλογα μέρη της πολιτικής του σκέψης.
Ας σημειώσω εδώ ότι τον λόγο σε τέτοιες εκδηλώσεις λαμβάνουν όσοι είναι συνηθισμένοι να ομιλούν δημόσια. Από άποψη αυτή υπάρχει ένα ερώτημα ειλικρίνειας: αν δηλαδή ένα πρόσωπο προβεβλημένο παρεμβαίνει στη διαδικασία από γνήσιο ενδιαφέρον ή επειδή συνηθίζεται, επειδή πρέπει; Δεν γνωρίζω την απάντηση.
Πάντως αφού καθιερώσω "το τεκμήριο της αθωότητας στην παρέμβαση" οπότε θα δεχθώ ότι η συμμετοχή στη συζήτηση εκπορευόταν από γνήσια αγωνία, θα επισημάνω τις τοποθετήσεις/ερωτήσεις τριών κυριών: η κ. Α. Γεωργιάδου, η κ. Κ. Παπαβασιλείου και η κ. Γ. Πούλου, στάθηκαν περισσότερο κοινωνικά και λιγότερο πολιτικά απέναντι στη διαπιστωμένη κρίση που βιώνει η ελληνική κοινωνία προτείνοντας κατά σειρά την έμφαση στην εκπαίδευση η πρώτη, την αλλαγή νοοτροπίας από την ίδια την οικογένεια η δεύτερη και στην ακρόαση των αιτημάτων των νέων η τρίτη.

Από όσα φοβερά και τρομερά περιέλαβε στις απαντήσεις του ο κ. Χρήστος Γιανναράς θα σημειώσω επίσης μερικά που εγώ θα ονόμαζα ενδιαφέρουσες εμμονές του κ. καθηγητού, μερικές ιδέες όχι μόνον πρωτότυπες ή καλοδουλεμένες αλλά σχεδιασμένες να προσφέρουν λύσεις στο αδιέξοδο.
Τα έθνη, είπε ο κ. Γιανναράς, ολοκληρώνουν μια πορεία και όταν οι ζωογόνες δυνάμεις της συνοχής τα εγκαταλείψουν εξαφανίζονταισ στη σκόνη της Ιστορίας. Μερικές φορές συνέχισε συμβαίνει η θαυματουργή αντιστροφή και αναφέρθηκε στο προσφιλές του παράδεγμα με τη Ρωσία και τον Βλάντιμιρ Πούτιν. Η Ρωσία πριν από 10 χρόνια ξεψυχούσε βυθισμένη στην παρακμή, στην πείνα, στη φτώχεια και τον αλκοολισμό και ήρκεσαν 8 χρόνια της ηγεσίας του Πούτιν για να ξαναγίνει υπερδύναμη, υποστήριξε ο Γιανναράς και οι αντιστοιχίες με την ελληνική πραγματικότητα είναι τόσο προφανείς που δεν χρειάζεται να επεκταθώ. Να σημειώσω μόνο την έμφαση στον Πούτιν, που δεν υποκρύπτει αλλά ευθέως καταδεικνύει ότι ο χαρισματικός ηγέτης είναι απαραίτητος για την έξοδο από την πολυσχιδή κρίση.
Σε ένα άλλο επίπεδο ο Χρήστος Γιανναράς επανήλθε με μια ακόμη ενδιαφέρουσα εμμονή του: στην Ελλάδα, είπε, επενδύσαμε πολλά στην αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος ενώ έπρεπε να επιμείνουμε στην αύξηση της κατά κεφαλήν καλλιέργειας. Αυτό θα ήταν πραγματικά αποδοτικό σε βάθος χρόνου και σε ποιότητα ζωής.
Τέλος, ένα σημαντικό τμήμα της συζήτησης περιστράφηκε στην εκπαίδευση και την παιδεία. Απαράδεκτος είναι ο μαθητικός συνδικαλισμός, ισχυρίστηκε ο κ. Γιανναράς, και υποστήριξε ότι το σχολείο πρέπει να αποτελεί άσκηση για τον μελλοντικό ρόλο του πολίτη και όχι πεδίο κομματικών και πολιτικών αντιπαραθέσεων. Η απουσία ιεραρχίας, ιεραρχίας που είναι εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την ορθή λειτουργία του σχολείου, η έλλειψη επί 30 χρόνια οιασδήποτε αξιολόγησης και η ελαστική βαθμολόγηση που έχουν παγιωθεί ως δήθεν προοδευτικά μέτρα έχουν οδηγήσει την ελληνική εκπαίδευση στην ανυποληψία, είπε ο κ. Γιανναράς, που δεν παρέλειψε να προτείνει για μια ακόμη φορά την καθιέρωση της ομοιόμορφης αμφίεσης/εμφάνισης των μαθητών στα σχολεία της χώρας, ως μέτρο δημοκρατίας.
Πάνω απ' όλα όμως παιδεία είναι ο δάσκαλος και ο δάσκαλος κατά τον κ. Γιανναρά διακρίνεται για το εξής ένα προσόν του: την ανιδιοτέλεια. Ολα τα άλλα έπονται.
Σκεφτείτε το. Εγώ θα επιχειρήσω το Σαββατοκύριακο που υπάρχει λίγος χρόνος να γράψω ένα τρίτο σημείωμα (σκέπτομαι από τώρα τον τίτλο αλλά δεν ξέρω πού θα καταλήξω): Τι πρεσβεύει ο Γιανναράς;