Παρασκευή 18 Μαρτίου 2011

Ενα μικρό αντίο για έναν μεγάλο αποχαιρετισμό

Γράφει ο Βοιωτός
Εφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 75 ετών η Ιωάννα Παπαθωμά, μια από τις πλέον αγαπητές φυσιογνωμίες του διδασκαλικού κόσμου της Λιβαδειάς.

Σήμερα στην εξόδιο ακολουθία που εψάλη στον Αγιο Ρηγίνο ήταν παρούσα ολόκληρη η Λιβαδειά για τον στερνό αποχαιρετισμό σε μια γυναίκα που προσέφερε πολλά στην πόλη.

Είχα την τύχη η πρώτη μου δασκάλα να είναι η «κυρία Ιωάννα». Είναι φυσικό να έχω συνδέσει τη μορφή της και την παρουσία της με τρυφερές αναμνήσεις και ανέμελα χρόνια. Όπως είναι φυσικό να έχω σκεφτεί πολύ πάνω σε κείνα τα χρόνια, πάνω στην αφετηρία μιας πορείας ζωής που φέρει ανεξίτηλα τα σημάδια της πρώτης δασκάλας.

Εχω καταλήξει ότι η «κυρία Ιωάννα» ήταν από τους εξαιρετικούς εκείνους δασκάλους που άξιζαν τον τίτλο. Κοντά της «μάθαινες γράμματα», έθετες τις βάσεις για να εξελιχθείς ουσιαστικά και να γίνεις εγγράμματος, κάτι που είναι εντελώς διαφορετικό από το να είσαι «εκπαιδευμένος» ή ακόμη και «μορφωμένος». Κοντά της αγαπούσες τη γλώσσα -δεν τη διάβαζες μόνο και κατανοούσες τους αριθμούς -δεν τους χρησιμοποιούσες απλώς.

Είναι ευλογία, στα πρώτα σου βήματα στη ζωή, να συναντήσεις το δάσκαλο εκείνο που σαν φάρος θα φωτίσει το δρόμο σου μ’ ένα φως που θα μείνει άσβεστο από εκεί και πια (ήτοι εσαεί). Είναι ευλογία να συντύχεις τον καθοδηγητή εκείνο που δε θα σου υποδείξει δρόμο να διαβείς αλλά θα σου δώσει τα εφόδια αυτόν το δρόμο να τον χαράξεις μόνος.

Από την άποψη αυτή πιστεύω πως ήμουν ευλογημένος.
Ημουν μαθητής της. Ηταν η δασκάλα μου. Τα άγουρα χρόνια μου τα έθρεψα μαζί της. Θυμάμαι την αγωνία μου να μη με ρωτήσει κάτι που αγνοώ, όχι από φόβο αλλά γιατί ένιωθα στο μητρικό της βλέμμα πως μας είχε ψηλά και δεν ήθελα να τη διαψεύσω. Θυμάμαι την αγωνία της να μην υποψιαστεί βαριεστημένα πρόσωπα, φευγάτα, απομακρυσμένα από αυτό που συντελούνταν στην τάξη, γιατί θα σήμαινε χαμένο χρόνο και για εμάς και για εκείνη, και δεν το ‘θελε η καρδιά της.

Ήθελε ό,τι ένας αληθινός παιδαγωγός: Να μην μπερδεύουμε τα ονόματα των πραγμάτων, κι ύστερα τα ίδια τα πράγματα, και πιο ύστερα τα νοήματα, κι αυτά που βγαίνουνε μπροστά κι αυτά που στέκουν πίσω και πέρα κι αναπνέουν στα σκοτάδια. Και πιο πολύ αυτά.

Ηθελε να μην μπερδεύουμε την εικόνα μας με τις εικόνες που προβάλλουν οι άλλοι πάνω μας, να δουλεύουμε ακαταπόνητα μέσα μας να ανασύρουμε τα ακατέργαστα πολύτιμα στοιχεία που όλοι διαθέτουμε - αυτό είναι ο πλούτος του ανθρώπου, μας έλεγε. Να αφουγκραζόμαστε το βουητό της δύναμης εντός μας και να την αφήνουμε να ξεχειλίζει σαν χείμαρρος να γονιμοποιεί το χώμα να καρπίζουν οι πόθοι και τα όνειρα – όσο περισσότερη θέληση αποδεσμεύετε, τόσο πιο πολλή δύναμη συγκεντρώνεται μαγικά, μας διαβεβαίωνε.

Η «κυρία Ιωάννα» ήταν δοτικός άνθρωπος. Μας ενίσχυε συνεχώς, με λόγια σαν αυτά ή με το τρυφερό της βλέμμα που μας αγκάλιαζε σύγκορμους ή με το ζεστό χαμόγελό της που επέλεγε να ξεδιπλώνεται στη σιωπή. Αλλά ήταν κι αυστηρή όταν έπρεπε, με εκείνη την αυστηρότητα όμως που δεν προσβάλλει παρά κατευθύνει στον αυτοέλεγχο, στην επίγνωση της στάσης και της αστοχίας. Σε ίσες δόσεις οι έπαινοι και οι επιπλήξεις, όσο «έγραφαν» μέσα μας ανεξίτηλα οι αξίες και βρίσκαμε άφθαρτα υλικά να χτίσουμε το σπίτι της ψυχής μας…

Και σφυρηλατήθηκε μια σχέση ακατάλυτη στο χρόνο ανάμεσα σε μένα και τη δασκάλα μου. Ενας δεσμός πνευματικός, μια σταθερή αναφορά, που διατηρεί τον προσανατολισμό στο φως, και που δεν εξασθενεί όσα χρόνια κι αν πέρασαν, όσα κι αν έρθουν.

Αγαπημένη μου δασκάλα, σήμερα που ξεκίνησες για το στερνό ταξίδι σηκώνω το χέρι για να σε αποχαιρετήσω, όπως πριν από σαράντα περίπου χρόνια το σήκωσα για πρώτη φορά να πω το μάθημα. Ενα σήκωμα του χεριού άνοιξε κάποτε και κλείνει σήμερα τον κύκλο που στη περίμετρό του χώρεσαν τόσα πολλά. Και άλλα τόσα που δεν είπαμε...

10 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Συγκινητικό και σπάνιο να τρέφεις τόσο ειλικρινή και ανυπόκριτη αγάπη στην δασκάλα σου...
Για να σου έδωσε τόσα πολλά σίγουρα ήταν μια πραγματική δασκάλα και παιδαγωγός.
Λυπάμαι τα σημερινά παιδιά.
Για πόσους δασκάλους και καθηγητές νιώθουν έτσι και θα τους σημαδέψουν θετικά για πάντα;

ροζαλια είπε...

το τελος ειναι για ολους βεβαιο. το τελος που μπορει να χαιρετιζεται ετσι ειναι που δικαιωνει ελαχιστους οτι Υπηρξαν.χωρις κραυγες και σκονη. Υπαρχοντας. Αιωνια της η μνημη.

Ανώνυμος είπε...

κ. βοιωτέ,
Η κυρία Παπαθωμά θα πρέπει να ήταν πολύ υπερήφανη που έβγαλε έναν τέτοιο μαθητή που κράτησε μέσα του τα διδάγματά της και που μετά από πολλά χρόνια την αποχαιρετά με τέτοια αγάπη με παιδική φρεσκάδα και ματιά.
Με λόγια της καρδιάς και όχι με τις γνωστές ψεύτικες τυπικούρες.
Καλό της ταξίδι και να την θυμάσαι πάντα.

Ανώνυμος είπε...

είμαι στην ίδια περίπου γενιά με εσένα (αλλά πήγαινα σε άλλο δημοτικό)και διαβάζοντας τον αποχαιρετισμό λέω πως θα ήθελα να την είχα δασκάλα. έστω και σε ένα παιδί να έχει αφήσει ο κάθε δάσκαλος τέτοια ανάμνηση είναι η πιο μεγάλη δικαίωση στο έργο του.και συμφωνώ με το ερώτημα του πρώτου ανώνυμου για τα δικά μας παιδιά που δεν έχουν ανάλογους τόσο άξιους δασκάλους πόσο άτυχα είναι;

Ανώνυμος είπε...

ΝΙΩΘΩ ΠΟΛΥ ΥΠΕΡΗΦΑΝΗ ΠΟΥ ΥΠΗΡΞΕ ΔΑΣΚΑΛΑ ΜΟΥ.ΘΑ ΤΗΝ ΘΥΜΑΜΑΙ ΠΑΝΤΑ. ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΚΥΡΙΑ ΙΩΑΝΝΑ.

Πουλαδάκη Βαρβάρα είπε...

Μια φυσιογνωμία χαρακτηριστική και ανεξίτηλη έστω και για τα παιδιά που απλώς ήξεραν ότι ήταν στο σχολείο που φοιτούσαν.Με ένα χαμόγελο που σου έλεγε ότι όλα θα πάνε καλά. Η πνευματική κληρονομιά της ανεκτίμητη αξία για τους δικούς της και για όσους την γνώρισαν.Καλό ταξίδι Κυρία Ιωάννα....

Ελωδός είπε...

Δημήτρη, οι πρώτες δασκάλες είναι σαν τους πρώτους έρωτες. Δεν τις ξεχνάμε όχι τόσο για την αξία τους όσο για την ύπαρξη τους. Πόσο μάλιστα όταν μας προσφέρουν αξίες μεγάλες και μοναδικές.
Αυτό που έγραψες, που δεν το κρύβω ότι με συγκίνησε πολύ, είναι ένας ύμνος για όλες τις δασκάλες εκείνες που μας έθρεψαν με το μητρικό γάλα της γνώσης. Χωρίς αυτές δεν θα γινόμασταν αυτό που είμαστε.
Όση ώρα το διαβάζαμε όλοι μας είχαμε στο μυαλό μας την πρώτη μας δασκάλα. Σουλτάνα, Ελένη, Ντίνα, Μαρία, Γαριφαλιά, Δήμητρα κ.λ.π. αγαπημένες.

Ελωδός είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
totos είπε...

ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΚΥΡΙΑ ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΚΕΙ ΠΑΝΩ ΝΑ ΒΛΕΠΕΙΣ ΟΤΙ ΘΑ ΤΑ ΠΡΟΣΕΧΩ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΟΠΩΣ ΕΣΥ ΠΡΟΣΕΧΕΣ ΕΜΕΝΑ

Ανώνυμος είπε...

Γιαγιά σε αγαπώ πολύ και θα σε έχω πάντα στην καρδιά μου.Κάθε βράδυ θα σου παιζω πιάνο για να είσαι ευτυχισμένη.Να δώσεις χαιρετήσματα στον παππού.Σε αγαπώ πολύ αντίο !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!