O Ερατοσθένης Καψωμένος στο 1ο Γυμνάσιο Λιβαδειάς και 35 φωτογραφίες

Γράφει η Κωνσταντίνα Λάμπρου
Εκπαιδευτικός, Master Νεοελληνικής Φιλολογίας

Δεν είναι λίγο πράγμα να ’χεις τους αιώνες με το μέρος  σου...

Σε έναν «ορίζοντα αιωνιότητας», μέσω της Ποίησης του Οδυσσέα Ελύτη, είχαν την σπάνια ευκαιρία να «ταξιδέψουν», για 3 ολόκληρες ώρες, οι 31 μαθητές και μαθήτριες που συμμετείχαν στην εκδήλωση με θέμα «Οδυσσέας Ελύτης: Ο ποιητής του Αιγαίου», που πραγματοποιήθηκε στο 1^ο Γυμνάσιο Λιβαδειάς, την Πέμπτη 26 Ιανουαρίου 2012, με προσκεκλημένο τον διαπρεπή Νεοελληνιστή φιλόλογο, καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κ. Ερατοσθένη Καψωμένο.

Ωστόσο, ο όρος «εκδήλωση» με την τρέχουσα σημασία δεν είναι ακριβής, αφού κεντρική επιλογή των φιλολόγων του 1^ου Γυμνασίου, που ανέλαβαν και το εγχείρημα, δεν ήταν μια ακόμη τυπική – κατά τα ειωθότα - διάλεξη ενός διακεκριμένου Πανεπιστημιακού καθηγητή, η οποία – ούτως ή άλλως αξιόλογη – θα υπονομευόταν, αναμφίβολα, από τον εγγενή κίνδυνο να αποβεί πληκτική επί της διαδικασίας και, εν τέλει, απρόσφορη, επί της ουσίας, για τους μαθητές αυτής της ηλικίας, ούτε, ασφαλώς, η προβολή, η αυτο-προβολή και ο εύκολος εντυπωσιασμός, που αποτελούν πλέον τα πιο χαρακτηριστικά αναγνωριστικά σημεία του φαινομένου της μετα-παρακμής και στο χώρο της Εκπαίδευσης,  αν όχι  κατεξοχήν σε αυτόν.
 
Βάσει αυτής της κεντρικής  στοχοθεσίας, οι 31 μαθητές και μαθήτριες είχαν μελετήσει – με τη διακριτική καθοδήγηση των αρμόδιων φιλολόγων – το υλικό που είχε αποστείλει ο κ. Καψωμένος με τίτλο : «Πολιτισμική εντοπιότητα και οικουμενικές αξίες στην ποίηση του Ελύτη» αφενός, και αφετέρου επιλεγμένα ποιήματα, από τα οποία αναδύεται και μέσω των οποίων πιστοποιείται ότι η ποιητική μυθολογία του Αιγαίου, αντιπροσωπεύει «τη μακροβιότερη και πιο αξιόπιστη εκδοχή του πολιτισμικού προτύπου της εντοπιότητας», δηλαδή το ελληνικό μεσογειακό πολιτισμικό πρότυπο. Κατά τη διάρκεια της ενδιαφέρουσας προεργασίας, ο λόγος και οι πρωτοβουλίες δόθηκαν στους μαθητές και τις μαθήτριες οι οποίοι αυτενέργησαν τόσο ώστε και να επιλέξουν οι ίδιοι και τα προς απαγγελία ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη, αλλά και τα οργανικά μουσικά κομμάτια που τα πλαισίωσαν.
 
Με αυτά τα δεδομένα, κατά την 3ωρη «διδασκαλία» του κ. Καψωμένου, οι συγκεκριμένοι μαθητές είχαν τη δυνατότητα, σε ένα πρώτο επίπεδο, να ανακαλύψουν «τις λέξεις και τα πράγματα» του Αιγαίου, με τα οποία ο Ελύτης συνθέτει και τεχνουργεί αριστοτεχνικά αυτό καθεαυτό το «σώμα» της ποίησής του, μετουσιώνοντας την ποιητική πραγματικότητα σε αιωνιότητα και αντιστρόφως.
 
Εξάλλου, σε ένα δεύτερο επίπεδο  – πιο σημαντικό, κατά την άποψή μου – είχαν την ευκαιρία να προσεγγίσουν, μέσω των διαρκών και εμβόλιμων αναγωγών εκ μέρους του κ. καθηγητή, τη συγκροτημένη κοσμοβιοθεωρία και το κοσμοείδωλο του ελληνικού πολιτισμού, ως πολιτισμού που «αντιπροσωπεύει τον τύπο της κουλτούρας που χαρακτηρίζεται από την αντίληψη του ενιαίου χωροχρόνου», ή, αλλιώς, την «κουλτούρα της εντοπιότητας», όχι ως γενικής και αφηρημένης ιδέας, αλλά ως βιωμένου πολιτισμού, ριζωμένου στο μεσογειακό τοπίο, ενός πολιτισμού υψηλού και πρωτότυπου, που αντί να δεσμεύει απελευθερώνει τον άνθρωπο πνευματικά, ηθικά και ψυχικά, ενός κατεξοχήν ανθρωποκεντρικού πολιτισμού και, γι’ αυτό, πλήρη αξιών και «φωτός».
 
Τέλος, ο κ. Καψωμένος, ωθώντας ως τις «έσχατες συνέπειες» τη διδασκαλία του και έχοντας προσφέρει, ήδη, στους μαθητές τα «κλειδιά» της ουσιαστικής «ανάγνωσης» της ποίησης του Ελύτη, πραγματοποίησε και το «απραγματοποίητο» ( για την ηλικία των παιδιών ) : αναλύοντας τη διάκριση των «πολιτισμών του χρόνου» από τους «πολιτισμούς του χώρου», παρουσίασε τον ελληνικό πολιτισμό ως την «τρίτη εκδοχή, αυτήν της εξισορρόπησης της σύνθεσης των βιωμάτων του χώρου και του χρόνου», και, γι’ αυτό ως την πλέον ισχυρή, σήμερα, πολιτισμική δύναμη αντίστασης στον δυτικό ρασιοναλισμό και του άμεσου παραγώγου του, δηλαδή την κουλτούρα της παγκοσμιοποίησης - τα αποτελέσματα της οποίας βιώνει σήμερα, με δραματικό τρόπο, όχι μόνο η Ελλάδα και η Γηραιά ήπειρος αλλά και ολόκληρος ο κόσμος.

------------------------------------------------------------------------------------------------------- 

- Πρέπει να σημειωθεί ότι η πρωτοβουλία για την πρόσκληση του κ. Ε. Καψωμένου ανήκει στην συνάδελφο φιλόλογο κ. Κωτσαδάμ Πέγκη, η οποία είχε και το κύριο βάρος της προετοιμασίας του πλαισίου της εν λόγω εκδήλωσης, σε συνεργασία με την φιλόλογο κ. Δημόκα και την υπογράφουσα – που προλόγισε τον εκλεκτό προσκεκλημένο μας. Τη μουσική επιμέλεια ανέλαβε η κ. Αθανασίου Μίνα, που ανταποκρίθηκε πρόθυμα και παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες.. Γι’ αυτό και την ευχαριστούμε ιδιαίτερα.

- Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε, εξάλλου, και στον διευθυντή του σχολείου κ. Π. Παπαγγελή, ο οποίος υπήρξε, από την αρχή, ένθερμος υποστηρικτής της πρότασης και συνέβαλε τα μέγιστα για την επιτυχή διεξαγωγή της ξεχωριστής αυτής εκδήλωσης, παρέχοντας κάθε είδους βοήθεια και όλα τα απαιτούμενα μέσα για την πραγματοποίησή της. Εξάλλου, ο κ. Παπαγγελής είχε, μαζί με τις συναδέλφους του 1^ου Γυμνασίου κυρίες Π. Κωτσαδάμ, Κ. Δημόκα, Ε. Ρέππα, Ε. Καντά και την υπογράφουσα,  το βράδυ της προηγούμενης ημέρας, την Τετάρτη, 25 Ιανουαρίου, ξεναγήσει, ως φιλόξενος οικοδεσπότης, τον κ. Ε. Καψωμένο στην Λιβαδειά, με κατάληξη φυσικά την περιοχή της Κρύας, όπου και ο διαπρεπής κ. καθηγητής, αφού περιηγήθηκε αρκετή ώρα, δήλωσε γοητευμένος από το μοναδικό τοπίο και την ιστορία του τόπου. Στη συνέχεια, παρετέθη δείπνο προς τιμήν του, στον «Νερόμυλο». Ως προς αυτό το τελευταίο, θα τολμούσα να πω – παραφράζοντας τον τίτλο - και, εντελώς βέβαιη πως εκφράζω και όλους τους συνδαιτυμόνες που απολαύσαμε τις γνώσεις, το χιούμορ και τη συντροφιά του, ότι, ασφαλώς, δεν είναι λίγο πράγμα να’χεις τον κ. Ερατοσθένη Καψωμένο – για δύο ημέρες - στην πόλη και το σχολείο σου…

Δείτε το φωτορεπορτάζ.
http://viotiarecords.blogspot.com/2012/02/o-1-35.html

Δείτε εδώ την ομιλία με την οποία η κα Κωνσταντίνα Λάμπρου προλόγισε τον καθηγητή Ερατοσθένη Καψωμένο κατά την επίσκεψή του στη Λιβαδειά και το 1ο Γυμνάσιο.
http://viotiareader.blogspot.com/2012/02/blog-post.html