Χρ. Πισσαρίδης: Υπέρ ενός νέου κουρέματος του ελληνικού χρέους

Αποκλειστική, εκτενή συνέντευξη του Κύπριου κατόχου του Βραβείου Νόμπελ Οικονομίας Χριστόφορου Πισσαρίδη, ο οποίος μεταξύ άλλων επιχειρηματολογεί υπέρ ενός νέου κουρέματος του ελληνικού χρέους, δημοσιεύει η οικονομική βελγική εφημερίδα L΄ Echo. Ειδικότερα σχολιάζοντας τις ανησυχητικές διαστάσεις των ποσοστών ανεργίας σε Ισπανία, Ελλάδα και Πορτογαλία και αν το είδος της ανεργίας που αυτές οι χώρες γνωρίζουν είναι "διαρθρωτική μακροχρόνια ανεργία", ο Πισσαρίδης απαντά πως κατά την άποψή του η ανεργία στις χώρες αυτές συνδέεται κυρίως με μακροοικονομικά προβλήματα: τη χρηματοπιστωτική κρίση, την κρίση στην αγορά ακινήτων και των κατασκευών. Αυτό σημαίνει πως οι χώρες που είχαν διαρθρωτικά προβλήματα υπέστησαν μια πιο βίαιη άνοδο της ανεργίας από τις άλλες χώρες που διέθεταν ήδη πολιτικές απασχόλησης. Η ανεργία δεν είναι λοιπόν διαρθρωτική, διαρθρωτικά είναι τα προβλήματα που ανέβασαν - κυρίως στην Ισπανία - το ποσοστό ανεργίας στα σημερινά υψηλά επίπεδα, αναφέρει. Ερωτηθείς για το μέλλον των σημερινών ανέργων, ο Πισσαρίδης σχολιάζει πως ο κίνδυνος μιας χαμένης γενιάς είναι υπαρκτός υπό την έννοια ότι οι νέοι χάνουν την επαγγελματική εμπειρία που θα μπορούσαν να αποκτήσουν αμέσως μετά την εκπαίδευσή τους. Κληθείς να συμβουλεύσει σχετικά την ισπανική, ελληνική και πορτογαλική κυβέρνηση, ο Πισσαρίδης σημειώνει: «Σε ό,τι αφορά την ανεργία των νέων, η συμβουλή μου είναι να δοθούν στους (νέους) ανέργους οικονομικές αποζημιώσεις 6-9 μηνών. Στο τέλος αυτής της περιόδου, αν οι άνεργοι δεν έχουν βρει εργασία ή αν δεν έχουν επιστρέψει στο πανεπιστήμιο, θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα πρακτικής άσκησης χρηματοδοτούμενο από την κυβέρνηση. Μια άλλη λύση θα ήταν να παραμείνουν οι πτυχιούχοι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στο εκπαιδευτικό σύστημα. Το κόστος αυτού του μέτρου είναι λιγότερο δαπανηρό. Οι άνθρωποι αυτοί δεν θα είναι άνεργοι ή παροπλισμένοι. Αν τους κρατήσετε εντός του εκπαιδευτικού συστήματος, θα βγουν, τρία ή τέσσερα χρόνια αργότερα, με άλλα πτυχία. Και δεν θα αποτελούν πλέον τμήμα της χαμένης γενιάς. Αυτή είναι μια από τις λύσεις που θα μπορούσα να προτείνω βάσει της θεωρίας μου. Για τους άλλους ανέργους, θα πρότεινα μια παρόμοια προσέγγιση αλλά δεν θα απέδιδα τόση μεγάλη σημασία στην εκπαίδευση και στην πρακτική άσκηση. Σχολιάζοντας την παρατήρηση του δημοσιογράφου ότι "σήμερα όλα φαίνονται να πηγαίνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση", ο Πισσαρίδης σημειώνει: Είναι αλήθεια πως η ανεργία των νέων στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία πηγαίνει προς μια κακή κατεύθυνση, γιατί τα κράτη αυτά υποχρεούνται να εφαρμόζουν ταυτόχρονα δημοσιονομική λιτότητα. Οι Γερμανοί είχαν εφαρμόσει αυτό που μόλις περιέγραψα πριν την κρίση. Για το λόγο αυτό η ανεργία των νέων είναι μόλις 7%. Αυτό σημαίνει πως η ανεργία στις χώρες του νότου μπορεί να μειωθεί αν απελευθερωθεί η αγορά εργασίας, αν γίνει πιο ελαστική, αν αποσυρθούν οι περιορισμοί που ισχύουν για τους εργοδότες, αν ενθαρρυνθεί η κινητικότητα της εργασίας. Το πρόβλημα με τα μέτρα αυτά, είναι ότι χρειάζονται χρόνο για να υλοποιηθούν. «Αν απελευθερώσετε την αγορά εργασίας, θα χρειαστεί να περιμένετε τρία χρόνια για να φανούν αποτελέσματα. Η Ισπανία έχει ήδη προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση από το 2010, αλλά δεν έχουμε ακόμα δει θετικές επιδράσεις. Πιστεύω ότι θα δούμε αποτελέσματα τα επόμενα χρόνια». Ερωτώμενος αν οι απεργίες και οι βίαιες διαμαρτυρίες ενάντια στα μέτρα στην Ελλάδα και την Ισπανία ευθύνονται για τη βραδύτητα των αποτελεσμάτων, ο Πισσαρίδης απαντά πως «αυτό δυστυχώς ισχύει. Ακόμα και αν έχουν αρθεί οι περιορισμοί που ισχύουν για τους εργοδότες, αν όλοι οι εργαζόμενοί τους απεργούν ή καταστρέφουν τα κτίρια όπου εργάζονται, τότε δεν υπάρχει καμία χρησιμότητα. Οι διαμαρτυρίες, οι απεργίες και οι επαναστάσεις φοβίζουν την αγορά εργασίας και την εμποδίζουν να μεταρρυθμιστεί, ακόμα και αν τα μέτρα έχουν ήδη περάσει από το κοινοβούλιο. Όλα αυτά προκαλούν καθυστερήσεις» αναφέρει. Σε σχόλιο του δημοσιογράφου ότι έχει ήδη εκφράσει τον σκεπτικισμό του για τα σκληρά μέτρα λιτότητας και ότι αυτή η λιτότητα εμποδίζει εν τέλει τις μεταρρυθμίσεις, ο Πισσαρίδης επισημαίνει πως η σκληρότητα των μέτρων εμποδίζει τις βαθιές μεταρρυθμίσεις. «Αν τα μέτρα ήταν πιο ελαστικά, οι άνθρωποι θα μπορούσαν να αποδεχτούν τις μεταρρυθμίσεις που έχουν θετική επίδραση στην αγορά εργασίας, και οι εθνικοί προϋπολογισμοί δεν θα βρίσκονταν στην τρομακτική κατάσταση που βρίσκονται σήμερα». Ταυτόχρονα υπενθυμίζει ότι είχε υποστηρίξει πως τα μέτρα λιτότητας ήταν πολύ σκληρά γιατί πίστευε πως η κατάσταση χρέους στην Ευρώπη δεν ήταν τόσο σοβαρή ώστε να δικαιολογεί τέτοια μέτρα λιτότητας. Για τον ίδιο, το κοινωνικό κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο. «Ακόμα και στην Ελλάδα που αποτελεί μια ακραία περίπτωση έχοντας αυτό το τεράστιο χρέος, η δομή της κοινωνίας είναι έτοιμη να καταρρεύσει. Δεν πάει άλλο. Όταν περπατάτε στο κέντρο της Αθήνας, βλέπετε σπασμένους τοίχους, χαλασμένα αυτοκίνητα στην άκρη του δρόμου... Είναι μια προηγμένη χώρα, δεν θα έπρεπε να βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση», σχολιάζει. Απαντώντας σε ερώτηση αν η εσωτερική υποτίμηση (δηλαδή η πτώση μισθών) που είναι και η βασική κατεύθυνση που δίνουν οι ευρωπαίοι προς αυτές τις χώρες είναι αρκετή, ο κ. Πισσαρίδης τονίζει πως αν και είναι αναγκαία δεν είναι αρκετή αφού πρέπει να συνοδεύεται και από άλλα μέτρα. Κατά τον κ. Πισσαρίδη, υπάρχουν δυο τρόποι: Ο πρώτος είναι η μείωση των μισθών των εργαζομένων, μια λύση επώδυνη που προκαλεί αντιδράσεις. Ο δεύτερος αφορά την ΕΚΤ η οποία θα πρέπει να "φουσκώσει" το ευρώ, να κάνει αυτό που έκανε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ με τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής. "Μια τέτοια κίνηση θα δημιουργήσει πληθωρισμό, ίσως 4%. Θα ήταν έτσι όμως πιο εύκολο να επαναφέρει την ανταγωνιστικότητα σε κάποιες χώρες. Η Γερμανία, η Γαλλία, η Ολλανδία μπορούν να αυξήσουν τους μισθούς κατά 4% και να πουν στους Έλληνες: «μη μας ακολουθείτε, μείνετε εκεί που είστε». Και, ξαφνικά, η ανταγωνιστικότητά τους θα αυξηθεί στον ίδιο βαθμό. Είναι πιο εύκολο να γίνει αποδεκτό κάτι τέτοιο. Οι Έλληνες δεν θα κατέβουν στους δρόμους επειδή δεν πήραν αύξηση στο μισθό τους. Η ιδέα αυτή θα συναντήσει την άρνηση της Γερμανίας αλλά δεν είμαστε υποχρεωμένοι να συμφωνούμε σε όλα» συμπληρώνει. Αναφερόμενος εξάλλου στην Ελλάδα ο κ. Πισσαρίδης εκτιμά πως θα παραμείνει στο ευρώ και επισημαίνει πως η επίσκεψη της Μέρκελ είναι ενθαρρυντική. Ωστόσο ο κ. Πισσαρίδης πιστεύει πως κάποιος θα πρέπει να αναλάβει μια νέα απώλεια (αναδιάρθρωση ελληνικού χρέους). Αυτή τη φορά, η απώλεια θα αναληφθεί από τους θεσμικούς πιστωτές, αν και η ΕΚΤ έχει πρόσφατα δηλώσει πως δεν είναι εξουσιοδοτημένη να υποστεί απώλειες. Σχετικά με τις χώρες που προχώρησαν σε διμερή δάνεια κατά την πρώτη διάσωση, απαντά πως αν κοιτάξει κανείς ψυχρά το πρόβλημα, μπορεί να φανταστεί την κατάσταση σαν μια εμπορική συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση. Μια ενδεχόμενη μη πληρωμή των τόκων θα μπορούσε να θεωρηθεί ως νέα χρηματοδότηση της Ελλάδας. Η κίνηση αυτή είναι σαφώς παράτυπη. Ζούμε όμως σε καιρούς εξαιρετικούς. Η απομείωση από την πρώτη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους άγγιξε το 50% ενώ δεν προβλεπόταν στις συμφωνίες. Είμαι σίγουρος λοιπόν πως θα μπορούσαμε, με τον ίδιο τρόπο, να μην απαιτήσουμε την μη πληρωμή των τόκων. Αυτή θα ήταν η λιγότερο επώδυνη λύση". Ερωτηθείς τέλος σε τι ποσοστό πρέπει να κουρευτεί το ελληνικό χρέος σήμερα για να γίνει βιώσιμο, ο κ. Πισσαρίδης επισημαίνει πως σήμερα το χρέος της χώρας αγγίζει το 170%, ποσοστό που δεν έχουμε ξαναδεί στην Ευρώπη. Αναφερόμενος στο Βέλγιο, του οποίου το χρέος παλαιότερα είχε αγγίξει τα επίπεδα του 110 και 120% ενώ ταυτόχρονα θεωρούνταν διαχειρίσιμο, εξηγεί πως αν καταφέρουμε να μειώσουμε το ελληνικό χρέος από 170% σε 120%, η κυβέρνηση θα μπορούσε να διατηρήσει τον προϋπολογισμό της χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες. «Δεν γνωρίζω πόσο πρέπει να κουρευτεί το ελληνικό χρέος για να μειωθεί κατά 50%. Αλλά πρέπει να γίνει. Και όσο το συντομότερο, τόσο καλύτερα», συμπληρώνει. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ