Τζορτζ Σόρος vs Χανς-Βέρνερ Ζιν

Η συνεχιζόμενη κρίση του ευρώ υπήρξε αφορμή για μια θερμή δημόσια παγκόσμια συζήτηση. Ο δισεκατομμυριούχος Τζορτζ Σόρος υποστηρίζει ότι η ευρωπαϊκή κρίση χρέους έχει μετατρέψει την Ευρωπαϊκή Ένωση από μια εθελοντική ένωση ισότιμων κρατών σε μια σχέση πιστωτή-οφειλέτη. Ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου Χανς-Βέρνερ Ζιν θεωρεί ότι αυτή η άποψη δεν αντιμετωπίζει την αληθινή φύση του προβλήματος. Η δημόσια αντιπαράθεσή τους ξεκίνησε με ένα άρθρο του Σόρος στο project-syndicate, στο οποίο υποστήριζε  ότι η Γερμανία οφείλει να λύσει την κρίση των κρατών αποχωρώντας ίσως από την ευρωζώνη, αφού κάτι τέτοιο θα έκανε τις χώρες-οφειλέτες πιο ανταγωνιστικές. Η απάντηση του Ζιν ήρθε με ένα άρθρο υπό τον τίτλο  «Θα πρέπει η Γερμανία να φύγει από το ευρώ;». Ιδού η συνέχεια της επιχειρηματολογίας:

Η απάντηση του Σόρος:

Ο Χανς- Βέρνερ Ζιν έχει νοθεύσει σκόπιμα και ασαφώς το επιχείρημά μου. Υποστήριζα ότι η σημερινή κατάσταση της ένταξης στην ευρωζώνη είναι ανεπαρκής: το Ευρώ θα λειτουργήσει μόνο εφόσον το μεγαλύτερο μέρος των εθνικών χρεών χρηματοδοτηθεί από ευρωομόλογα και το τραπεζικό σύστημα ρυθμιστεί από ιδρύματα που θα δημιουργούν ίσους όρους ανταγωνισμού εντός της ευρωζώνης.

Αν το μεγαλύτερο μέρος των εκκρεμών εθνικών χρεών μετατραπεί σε ευρωομόλογα θα γίνουν θαύματα. Θα διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό τη δημιουργία μιας αποτελεσματικής τραπεζικής ένωσης και θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αναλάβουν τις δικές τους διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον. Οι χώρες που αποτυγχάνουν να εφαρμόσουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις θα γίνουν μόνιμοι θύλακες φτώχειας και εξάρτησης, σαν την περιοχή Μετσοτζιόρνο της Ιταλίας σήμερα.

Αν η Γερμανία και άλλες πιστώτριες χώρες είναι απρόθυμες να αποδεχθούν τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις που συνεπάγονται τα ευρωομόλογα, όπως κάνουν σήμερα, θα πρέπει να κάνουν στην άκρη, να αφήσουν το ευρώ με φιλικό διακανονισμό και να επιτρέψουν στην υπόλοιπη ευρωζώνη να εκδώσει ευρωομόλογα. Τα ομόλογα θα μπορούσαν να συγκριθούν με τα κρατικά ομόλογα χωρών όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία, επειδή το ευρώ θα υποτιμούταν και η συρρικνωμένη ευρωζώνη θα γινόταν ανταγωνιστική ακόμη και με τη Γερμανία, ενώ το χρέος της θα μειωνόταν καθώς η οικονομία της θα αναπτυσσόταν.

Αλλά θα ήταν απερίσκεπτο για τη Γερμανία να εγκαταλείψει το ευρώ. Οι υποχρεώσεις που θα συνεπάγονταν η συμφωνία για τα ευρωομόλογα εξαρτώνται από την χρεοκοπία – η πιθανότητα της οποία θα περιοριζόταν από την εισαγωγή των ευρωομολόγων. Η Γερμανία θα επωφεληθεί πραγματικά από την ανάκαμψη των λεγόμενων χωρών της περιφέρειας. Αντίθετα, αν η Γερμανία έπρεπε να φύγει από την ευρωζώνη, θα υπέφερε από ένα υπερτιμημένο νόμισμα και από τις απώλειες σε ευρώ περιουσιακών της στοιχείων.

Οποιαδήποτε επιλογή της Γερμανίας, είτε να  συμφωνήσει στα ευρωομόλογα είτε να φύγει από το ευρώ, θα ήταν απείρως προτιμότερη από την τρέχουσα κατάσταση. Οι τρέχουσες ρυθμίσεις επιτρέπουν στη Γερμανία να επιδιώκει τα στενά εθνικά της συμφέροντα, πιέζοντας την ευρωζώνη σε μια μακροχρόνια ύφεση που θα επηρεάσει και τη Γερμανία. Η Γερμανία συνηγορεί υπέρ της μείωσης των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού επιδιώκοντας μια ορθόδοξη νομισματική πολιτική, ο μοναδικός στόχος της οποίας είναι να ελέγξει τον πληθωρισμό. Αυτό προκαλεί την πτώση του ΑΕΠ και την αύξηση του χρέους, πλήττοντας τις υπερχρεωμένες χώρες, οι οποίες πληρώνουν υψηλά ασφάλιστρα κινδύνου, περισσότερα από τις χώρες με καλύτερη πιστοληπτική ικανότητα, διότι καθιστούν μη βιώσιμο χρέος των άλλων χωρών. Κατά καιρούς χρειάζονται διάσωση και η Γερμανία κάνει πάντα ό,τι πρέπει – αλλά μόνο αυτό και τίποτα περισσότερο – για να σώσει το ευρώ: τη στιγμή που η κρίση υποχωρεί, οι Γερμανοί ηγέτες αρχίζουν να περιορίζουν τις υποσχέσεις που έδωσαν. Έτσι, η πολιτική λιτότητας που υπερασπίζεται  η Γερμανία διαιωνίζει την κρίση και θέτει τη Γερμανία επικεφαλής της πολιτικής.

Η Ιαπωνία έχει προσχωρήσει στη νομισματική θεωρία που υποστηρίζεται από τη Γερμανία και έχει βιώσει 25 χρόνια στασιμότητας, παρά τη δέσμευσή της σε περιστασιακά οικονομικά κίνητρα. Έχει πλέον αλλάξει πλευρά και πρεσβεύει την ποσοτική χαλάρωση σε πρωτοφανή κλίμακα. Η Ευρώπη εισέρχεται σε μια πορεία από την οποία η Ιαπωνία προσπαθεί απεγνωσμένα να ξεφύγει. Και, ενώ η Ιαπωνία είναι μια χώρα με μακρά, ενιαία ιστορία κι έτσι μπόρεσε και επιβίωσε στα 25 χρόνια στασιμότητας, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια ατελής ένωση κυρίαρχων κρατών έκαναν που είναι απίθανο να αντέξουν μια παρόμοια εμπειρία.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως οι τρέχουσες πολιτικές είναι κακοσχεδιασμένες. Δεν εξυπηρετούν ούτε καν τη στενή εθνική ιδιοτέλεια της Γερμανίας, διότι τα αποτελέσματα είναι πολιτικά και ανθρώπινα αφόρητα. Τελικά δεν θα γίνουν  ανεκτά. Υπάρχει ένας πραγματικός κίνδυνος το ευρώ να καταστρέψει την ΕΕ και να αφήσει την Ευρώπη γεμάτος δυσαρέσκεια και εκκρεμείς απαιτήσεις. Ο κίνδυνος μπορεί να μην είναι άμεσος, αλλά όσο πιο πολύ αργήσει τόσο πιο καταστροφικός θα είναι. Αυτό δεν είναι προς το συμφέρον της Γερμανίας.

Ο Ζιν παρακάμπτει αυτό το επιχείρημα, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει νομική βάση για να επιβάλλει στη Γερμανία να επιλέξει μεταξύ συμφωνίας για τα ευρωομόλογα ή εξόδου από το ευρώ. Προτείνει ότι, αν κάποιος έπρεπε να φύγει από το ευρώ, είναι οι χώρες της Μεσογείου, οι οποίες θα πρέπει να υποτιμήσουν  τα νομίσματά τους. Αυτό είναι μια συνταγή για καταστροφή. Θα πρέπει να χρεοκοπήσουν, προκαλώντας καθίζηση στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, την οποία οι Αρχές δεν θα μπορούν να συγκρατήσουν.

Οι υπερχρεωμένες χώρες πρέπει να διοχετεύσουν την αυξανόμενη δυσαρέσκεια των πολιτών τους σε ένα πιο εποικοδομητικό κανάλι, με συνεργασία και καλώντας τη Γερμανία να κάνει την επιλογή. Η νεοσυσταθείσα ιταλική κυβέρνηση είναι σε θέση να ηγηθεί της προσπάθειας αναζήτησης. Όπως έχω αποδείξει, η Ιταλία θα είναι απείρως καλύτερα με ό,τι αποφασίσει η Γερμανία. Και, αν η Γερμανία δεν απαντήσει, θα πρέπει να υποστεί τις συνέπειες.

Είμαι σίγουρος ότι η Γερμανία δεν θέλει να είναι υπεύθυνη για την κατάρρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν επιδιώκει να κυριαρχήσει στην Ευρώπη και είναι απρόθυμη να αποδεχθεί τις ευθύνες και τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις που συνοδεύουν μια τέτοια θέση. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τη σημερινή κρίση. Όμως, θέλοντας και μη η Γερμανία έχει ωθηθεί σε μια ηγετική θέση. Ολόκληρη η Ευρώπη θα ωφεληθεί εάν η Γερμανία αναλάβει το ρόλο ενός καλοπροαίρετου ηγέτη που δεν θα λαμβάνει υπόψη μόνο την αυστηρή ιδιοτέλεια, αλλά και το συμφέρον της υπόλοιπης Ευρώπης – ένα ρόλο παρόμοιο με εκείνον που έπαιξαν οι ΗΠΑ στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και η ίδια η Γερμανία πριν από την επανένωσή της.

Ο Χανς-Βέρνερ Ζιν απαντά:

Η Γερμανία δεν θα δεχθεί τα ευρωομόλογα. Ο αποκλεισμός των συστημάτων αμοιβαιότητας του χρέους ήταν η βασική προϋπόθεση για να σταματήσει το γερμανικό μάρκο και να υπογραφεί η Συνθήκη του Μάαστριχτ (άρθρο 125). Επιπλέον, το Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας έχει δηλώσει ότι θα απαιτηθεί δημοψήφισμα προτού η Γερμανία εισάγει τα ευρωομόλογα. Η Bundestag δεν έχει το δικαίωμα να πάρει αυτή την απόφαση, επειδή αυτό θα αλλάξει τη συνταγματική βάση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Και ακόμη και αν διεξαγόταν δημοψήφισμα για τα ευρωομόλογα, ποτέ δεν θα κέρδιζε μια πλειοψηφία, εκτός εάν συνδεόταν με την ίδρυση ενός κοινού ευρωπαϊκού κράτους, κάτι στο οποίο έχει έντονες αντιρρήσεις η Γαλλία. Η Άνγκελα Μέρκελ, η οποία κατά πάσα πιθανότητα θα επανεκλεγεί το Σεπτέμβριο, δήλωσε ότι δεν πρόκειται να φέρει τα ευρωομόλογα όσο ζει. Ο Τζορτζ Σόρος θα πρέπει να το γνωρίζει αυτό. Προτείνοντας στη Γερμανία να επιλέξει μεταξύ εξόδου από το ευρώ ή ευρωομολόγων υποστηρίζει αποτελεσματικά την καταστροφή του ευρώ.

Ακόμη και αν η Γερμανία φύγει από το ευρώ, τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας ορισμένων χωρών του Νότου της ευρωζώνης έναντι των οικονομικά ισχυρότερων χωρών στο βορρά θα εξακολουθήσουν να είναι ουσιαστικά, ενώ ακόμα θα πρέπει να υποβληθούν σε μια διαδικασία πραγματικής υποτίμησης μέσω της λιτότητας. Ο Τζορτζ Σόρος αποφεύγει το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας, επικεντρώνοντας στην οικονομική πλευρά της κρίσης. Αλλά το να ηρεμήσουν οι αγορές, προσφέροντας δημόσιες εγγυήσεις στους επενδυτές δεν θα λύσει το πρόβλημα ανταγωνιστικότητας. Αντίθετα, θα ενισχύσει το ευρώ και θα επιτείνει τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας του Νότου.

Κατά πάσα πιθανότητα, όμως, η έξοδος της Γερμανίας θα αποτελέσει το έναυσμα για την έξοδο των χωρών του πρώην γερμανικού μπλοκ (Κάτω Χώρες, Αυστρία, Φινλανδία και ίσως και Βέλγιο). Όταν η Γαλλία πρότεινε το 1993 να εγκαταλείψει η Γερμανία την ΕΟΚ, πρόδρομο του ευρώ, η Ολλανδία και το Βέλγιο δήλωσαν αμέσως ότι θα μπορούσαν αν αποχωρήσουν και η Γαλλία απέσυρε το αίτημά της. Έτσι, αν η Γερμανία αναγκαζόταν να αποχωρήσει, το αποτέλεσμα θα ήταν βόρειες και νότιες ενώσεις του ευρώ -το μόνο ερώτημα είναι σε ποια ένωση θα επέλεγε να ανήκει η Γαλλία.

Τούτου λεχθέντος, η πρόταση του Σόρος ότι μια υπο-ομάδα χωρών της ευρωζώνης θα μπορούσαν να εκδώσουν από κοινού ευρωομόλογα αν ήθελαν, είναι καλή. Κάθε χώρα είναι ελεύθερη να οργανώσει μια ευρωζώνη δύο ταχυτήτων εφόσον το επιθυμεί. Το αν αυτό θα βελτιώσει τις αξιολογήσεις της πιστοληπτικής ικανότητας των ομολόγων που εκδίδονται από κοινού είναι ένα άλλο θέμα.

Η κατηγορία του, ότι η Γερμανία επιβάλλει μέτρα λιτότητας, είναι άδικη. Η λιτότητα επιβάλλεται από τις αγορές, όχι από αυτές τις χώρες που παρέχουν τα αναγκαία κεφάλαια για την άμβλυνση της κρίσης. Μέχρι τώρα το συνολικό ποσό της πίστωσης μέσω διακυβερνητικών επιχειρήσεων διάσωσης και της ΕΚΤ έχει φθάσει στα € 1,185 τρισεκατομμύρια δολάρια, χωρίς να υπολογίζουμε τις απεριόριστες εγγυήσεις που έχει δώσει η ΕΚΤ προς τα κράτη της νότιας Ευρώπης μέσω των Προγραμμάτων Αμέσων Νομισματικών Συναλλαγών (OMT) σε βάρος, και με τον κίνδυνο, των φορολογουμένων στις ισχυρές οικονομίες της Ευρώπης.

Αν το ευρώ διασπαστεί και οι προβληματικές χώρες χρεοκοπήσουν, η Γερμανία και μόνο θα χάσει περίπου € 545 δισεκατομμύρια ευρώ, σχεδόν το ήμισυ του προαναφερθέντος συνολικού ποσού, δεδομένου ότι η Bundesbank έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από τις καθαρές πληρωμές για λογαριασμό των χωρών αυτών. Η Γερμανία είναι μακράν περισσότερο εκτεθειμένη στις χώρες της ευρωζώνης που έχουν διασωθεί και γι’ αυτό συμβάλλει στο μετριασμό της λιτότητας περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα.

Ο Τζορτζ Σόρος υποτίμησε τους κινδύνους που θα δημιουργούσε μελλοντικά η αμοιβαιότητα του χρέους στην ευρωζώνη. Όταν ο Αλεξάντερ Χάμιλτον, ο πρώτος υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, αμοιβαίοποίησε τα κρατικά χρέη το 1791, σκέφτηκε ότι αυτό θα εδραίωνε το νέο αμερικανικό έθνος. Αλλά η αναδοχή του χρέους είχε τεράστιες, ηθικά επικίνδυνες επιπτώσεις, προκαλώντας τις πολιτείες να δανείζονται υπερβολικά.

Δημιουργήθηκε μια πιστωτική φούσκα που έσπασε το 1838 και οδήγησε τις περισσότερες από τις πολιτείες των ΗΠΑ σε πτώχευση. Το μόνο αποτέλεσμα ήταν η έχθρα και οι συγκρούσεις.

Η ευρωκρίση προέκυψε επειδή οι επενδυτές εκτίμησαν λάθος τους κινδύνους της επένδυσης στη νότια Ευρώπη. Αυτός ήταν ο λόγος για την πληθωριστική πιστωτική φούσκα που στέρησε από πολλές χώρες την ανταγωνιστικότητα. Τα ευρωομόλογα είναι ένας τρόπος για τη διαιώνιση αυτής της λαθεμένης εκτίμησης, εμποδίζοντας τις αγορές να διορθώσουν τα λάθη τους. Τα ευρωπαϊκά ομόλογα θα σήμαιναν παρατεταμένους, ήπιους δημοσιονομικούς περιορισμούς και τεράστιες πολιτικές, ηθικές, επικίνδυνες επιπτώσεις που θα κατάστρεφαν το ευρωπαϊκό μοντέλο.

Ο Σόρος υποστηρίζει ότι οι χώρες που παρέλειψαν να εφαρμόσουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις μετά την εισαγωγή των ευρωομολόγων θα γίνουν μόνιμοι θύλακες φτώχειας και εξάρτησης, σαν το Μετσοτζιόρνο της Ιταλίας ή σαν την Ανατολική Γερμανία, και θα υποφέρουν μόνιμα από τη λεγόμενη «ολλανδική ασθένεια», με χρόνια ανεργία και μειωμένη απόδοση, αλλά σε αποδεκτό επίπεδο διαβίωσης. Ο Σόρος λέει ότι η Γερμανία θα υποφέρει από την έξοδο από την ευρωζώνη, λόγω της ανατίμησης του γερμανικού μάρκου. Αυτό δεν είναι αληθές. Πρώτον, η Γερμανία είναι σήμερα υποτιμημένη και θα επωφεληθεί από μία περιορισμένη εκτίμηση μέσω του αποτελέσματος των όρων συναλλαγών. Το πλεονέκτημα των όλο και φθηνότερων εισαγωγών αντισταθμίζει με το παραπάνω τις απώλειες σε έσοδα από τις εξαγωγές.

Δεύτερον, η Bundesbank μπορεί πάντα να εμποδίσει μια υπερβολική ανατίμηση, με την πώληση γερμανικών μάρκων και την αγορά ξένων περιουσιακών στοιχείων, ακολουθώντας το επιτυχημένο ελβετικό παράδειγμα του περασμένου έτους. Η Γερμανία θα είναι πολύ καλύτερα από ό, τι τώρα, διότι πραγματικά συναλλαγματικά διαθέσιμα θα αντικαταστήσουν τα Target που ισχυρίζεται ότι διαθέτει στο ισχύον καθεστώς. Αυτά τα περιουσιακά στοιχεία θα είναι ασφαλέστερα και θα έχουν υψηλότερη απόδοση. Τούτου λεχθέντος, τονίζω ξανά ότι κατά την κρίση μου η Γερμανία δεν πρέπει να φύγει από το ευρώ, εξαιτίας της πολιτικής αξίας του ευρώ ως ένα σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και λόγω των δυνητικά ευεργετικών επιπτώσεων στο εμπόριο αν λήξει αυτή η κρίση.

Ο Σόρος υποστηρίζει ότι η έξοδος των χωρών του Νότου θα επιδεινώσει τα εξωτερικά προβλήματα χρέους τους, οδηγώντας τα σε χρεοκοπία. Κάτι που επίσης δεν είναι αλήθεια. Ενώ η έξοδος και η νέα υποτίμηση του νομίσματος θα αύξανε το λόγο χρέους προς το ΑΕΠ, η παραμονή στο ευρώ και η μείωση των τιμών για να θεσπίσουν μια πραγματική υποτίμηση θα κάνει ακριβώς το ίδιο. Εκτός από την παραγωγή του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ, η απόσβεση, είτε εξωτερική είτε εσωτερική, μέσω της μείωσης των τιμών, είναι η μόνη δυνατότητα για να ανακτήσει μια χώρα την ανταγωνιστικότητά της και να δημιουργήσει ένα διαρθρωτικό πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών, κάτι που είναι η μόνη δυνατότητα για την ομαλή εξόφληση του χρέους.

Υπό αυτή την άποψη, μια προσωρινή αύξηση του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ είναι αναπόφευκτη, αν μια χώρα θέλει να αποπληρώσει το χρέος της και να επιτύχει μια βιώσιμη εξωτερική κατάσταση του χρέους. Κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να ανεχθούμε περισσότερο πληθωρισμό στις βόρειες χώρες της ευρωζώνης για να βοηθήσουμε να γίνει η νότια ευρωζώνη ανταγωνιστική. Αλλά αν προσπαθήσουμε να συνοδεύσουμε τις βόρειες οικονομίες μέσω ευρωομολόγων προς το νότο, ακριβώς το αντίθετο θα συμβεί. Θα καταστρέφαμε τη γερμανική οικοδομική έκρηξη, η οποία αρχίζει να οδηγεί σε υψηλότερες μισθολογικές απαιτήσεις και έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει πληθωρισμό στη χώρα.

Σε ένα άλλο σημείο που τονίζει ο Σόρος, δεν βλέπω γιατί η Ιταλία θα πρέπει να βγει από την ευρωζώνη και γιατί θα ήταν «απείρως καλύτερα» εάν έβγαινε η Γερμανία. Η Ιταλία έχει ένα πολύ χαμηλό επίπεδο εξωτερικού χρέους και μια πολύ ανταγωνιστική οικονομία στο βόρειο τμήμα της χώρας. Σύμφωνα με τη μελέτη της Goldman Sachs που ανέφερα, χρειάζεται μόνο να υποτιμηθεί έναντι του μέσου όρου της ευρωζώνης κατά 10% ή και λιγότερο. Τα προβλήματα της Ιταλίας είναι διαχειρίσιμα. Αν ήταν αλήθεια ότι η Γερμανία θα υπέφερε από την έξοδο της, η Ιταλία θα υπέφερε επίσης, διότι η Ιταλία και η Γερμανία είναι εξαιρετικά στενά συνδεδεμένες μέσω διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού. Οι δύο χώρες αλληλοσυμπληρώνονται και δεν είναι ανταγωνιστές.

Ο Σόρος επισημαίνει τις ανεπιτυχείς προσπάθειες της Ιαπωνίας να επιλύσει τα προβλήματά της από τη νομισματική λιτότητα του γερμανικού τύπου και προειδοποιεί εναντίον της επανάληψης αυτού του πειράματος. Η Ιαπωνία προφανώς δεν επέλεξε τη λιτότητα όταν κατέρρευσαν οι τράπεζές της το 1997. Η Τράπεζα της Ιαπωνίας διατήρησε το επιτόκιο κοντά στο μηδέν από τότε, ενώ το δημόσιο χρέος προς το ΑΕΠ αυξήθηκε από 99% (1996) σε 237% (2012) λόγω των μόνιμων κεϊνσιανών ελλειμματικών δαπανών. Πέρα από αυτό, η αναποτελεσματικότητα της λιτότητας σε μία χώρα με ευέλικτη συναλλαγματική ισοτιμία δεν ισχύει για την κατάσταση της χώρας σε μια νομισματική ένωση. Ενώ η ευέλικτη συναλλαγματική ισοτιμία θα αποστείρωνε όλες τις προσπάθειες για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας μέσω του αποπληθωρισμού, οι μειώσεις τιμών σε μια νομισματική ένωση κάνουν θαύματα, όπως έχει δείξει το παράδειγμα της Ιρλανδίας. Η Ιρλανδία έχει μειώσει τις τιμές της σε σχέση με την υπόλοιπη ευρωζώνη κατά 15% από το 2006 και κατόρθωσε να σώσει την οικονομία της.

Μια τελευταία λέξη. Ο Σόρος είπε ότι «διαστρέβλωσα και περιέπλεξα» το επιχείρημά του. Αν το έκανα ζητώ συγνώμη, επειδή η δημόσια συζήτηση δεν θα είχε νόημα, αν η άποψη του ανταγωνιστή αλλοιωνόταν σκόπιμα. Αλλά εγώ ακόμα δεν βλέπω πού και με ποια έννοια, συνέβη αυτό.

Η απάντηση του Σόρος:

Η απάντηση του Χανς-Βέρνερ Ζιν επιβεβαιώνει το φόβο μου ότι το ευρώ τελικά θα καταστρέψει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσο περισσότερο καθυστερούμε, τόσο μεγαλύτερη είναι η πολιτική βλάβη και η ανθρώπινη δυστυχία – και αυτό μπορεί να διαρκέσει αρκετό χρόνο. Λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο που διαχειρίζεται το ευρώ σήμερα βάζει τις «περιφερειακές» χώρες σε ένα σοβαρό ανταγωνιστικό μειονέκτημα όσον αφορά την πρόσβασή τους σε κεφάλαια, είναι καταδικασμένοι σε μια διαρκή ύφεση και συνεχή μείωση της ανταγωνιστικής θέσης τους.

Όπως υποστηρίζει ο Ζιν, η Γερμανία δεν θα δεχθεί ευρωομόλογα. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας έχει δηλώσει ότι η χώρα θα απαιτήσει δημοψήφισμα πριν εισάγει τα ευρωομόλογα και επί του παρόντος εξετάζει το ενδεχόμενο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να έχει υπερβεί τις αρμοδιότητές της. Η Bundesbank υπέβαλε μια ενημέρωση στην οποία επικρίνει τη νομιμότητα ορισμένων προσφάτων ενεργειών της ΕΚΤ. Ισχυρίζεται ότι, σύμφωνα με το γερμανικό σύνταγμα, η ΕΚΤ απαγορεύεται να λάβει αποφάσεις που επιβάλλουν πιθανές υποχρεώσεις σε Γερμανούς φορολογούμενους, επειδή δεν υπόκειται στο γερμανικό κοινοβουλευτικό έλεγχο. Μια απόφαση υπέρ της Bundesbank θα δυσκόλευε ακόμα περισσότερο τη θέση της περιφέρειας. Είναι βέβαιο ότι θα ενισχύσει τα αντιευρωπαϊκά αισθήματα. Εάν διατηρηθούν οι σημερινές πολιτικές, είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσουν στην άτακτη διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σίγουρα δεν είναι αυτό που θέλει η Γερμανία.

Δεν συμφωνώ με όλα τα επιχειρήματα του Ζιν, αλλά δεν υπάρχει λόγος να μπω σε λεπτομέρειες. Σημασία έχει ότι η τρέχουσα κατάσταση είναι ανυπόφορη. Ο Ζιν υποστηρίζει ότι η βασική αιτία της κρίσης του ευρώ είναι ότι οι μεσογειακές χώρες δεν είναι ανταγωνιστικές. Αν εκπροσωπεί σωστά τη γερμανική κοινή γνώμη, μια αμοιβαία αποδεκτή διάλυση της ευρωζώνης σε δύο νομισματικές ομάδες θα ήταν προτιμότερη για τη διατήρηση του status quo.

Η διάσπαση του ευρώ σε δύο μπλοκ θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές εξαρθρώσεις.

Η Γερμανία στο ρόλο ενός καλοήθους ηγεμόνα θα ωφελούσε τους πάντες, αλλά αυτό φαίνεται ανέφικτο. Η διάσπαση του ευρώ θα μπορούσε να σώσει την Ένωση, δεδομένου ότι η περιφέρεια θα διατηρούσε το ευρώ. Δεδομένου ότι το χρέος τους εκφράζεται σε ευρώ, αυτό θα τους επέτρεπε να αποφύγουν τη χρεοκοπία που θα αποσταθεροποιούσε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Και η Γαλλία, στη σημερινή ανταγωνιστική της θέση, θα ήταν καλύτερα να ενεργεί ως επικεφαλής της ευρωζώνης, αντί να παραμένει επιβάτης σε ένα αυτοκίνητο που οδηγείται από τη Γερμανία.

project-syndicate

Πηγή: www.antinews.gr