Εδώ μιλάμε και γράφουμε Ελληνικά4. Πολύ μπέρδεμα

Γράφει ο Δημήτρης Λάμπρου
Δημοσιογράφος/
Εκδότης Περιοδικού ΒΟΙΩΤΙΑ

Πολύ μπέρδεμα

Oi Polloi είναι ένα πανκ ροκ συγκρότημα από τη Σκοτία που ιδρύθηκε το 1981 με βασικό τραγουδιστή τον Deek Allen,ο οποίος αποτελεί την κυρίαρχη φυσιογνωμία της μπάντας. Το όνομα του συγκροτήματος Oi Polloi είναι, όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, ελληνικό: Οι Πολλοί,ένα όνομα που εκφράζει την πολιτική στάση τους και που σημαίνει αυτό ακριβώς που αντιλαμβανόμαστε: «ο λαουτζίκος», «οι λαϊκές μάζες», «οι απλοί άνθρωποι»-σε αντίστιξη με την ολιγαρχία, τους Ολίγους.

Ασφαλώς το θέμα εδώ δεν είναι οι μουσικές επιδόσεις ενός πανκ συγκροτήματος που επιλέγει ελληνικό όνομα αλλά η ίδια η λέξη.

Το επίθετο πολύς-πολλή-πολύ μαζί με το επίρρημα πολύ είναι πιθανόν η ελληνική λέξη με τους περισσότερους ομόηχους τύπους:

Δείτε:

1.Αιτιατική αρσενικού: τον πολύ
2. Ονομαστική (και αιτιατική) θηλυκού: η (την) πολλή
3. Ονομαστική και αιτιατική ουδετέρου: το πολύ
4. Πληθυντικός αρσενικού (ονομαστική): οι πολλοί
5. Επίρρημα: πολύ

Όλα αυτά ομόηχα. Στον προφορικό λόγο με τη βοήθεια των συμφραζομένων αντιλαμβανόμαστε τις διαφορές και σπάνια παρουσιάζεται πρόβλημα κατανόησης,αφού η γραφή δεν μας απασχολεί.

Στον γραπτό όμως λόγο η ορθογραφία του επιθέτου πολύς – πολλή – πολύ και του επιρρήματος πολύ απαιτεί προσοχή και γνώση, γι’ αυτό και πολλοί και πολλές κάνουν -πολύ συχνά- πολλά λάθη.

Πράγματι, σκεφτείτε ποιο είναι το σωστό;

Πολλή δουλειά ή πολύ δουλειά;

Πολλή έξυπνη ή πολύ έξυπνη κ.λπ.


Η αντιμετώπιση του προβλήματος κατά περίπτωση, ακόμη κι αν δεν οδηγήσει σε λάθος (κάτι που είναι πολύ πιθανό), οπωσδήποτε απαιτεί σπατάλη χρόνου. Αρα καλύτερα να ακολουθούμε μερικούς απλούς κανόνες για να γράφουμε σωστά τη γλώσσα μας –και στην προκειμένη περίπτωση το πολύς – πολλή – πολύ. Κατ’ αρχάς έχουμε στο μυαλό μας ότι η ορθογραφία στις αμφισβητούμενες περιπτώσεις προσδιορίζεται από τη λέξη που συνοδεύει το επίθετο ή το επίρρημα. Με βάση αυτό έχουμε:

Κανόνας πρώτος: Οταν η διαμφισβητούμενη λέξη συνοδεύει ουσιαστικό ή επίθετο σε αρσενικό ή ουδέτερο γένος τότε γράφουμε τη λέξη με ένα λ και ύψιλον: έχει να διανύσει πολύ δρόμο, έριξε πολύ χιόνι, πολύ ψηλός , πολύ δυνατός κ.λπ.

Κανόνας δεύτερος: Όταν η επίμαχη λέξη συνοδεύει ουσιαστικό ή επίθετο θηλυκού γένους τότε συμβαίνουν οι περισσότερες αβλεψίες και λάθη. Πρέπει να διαχωρίζουμε τηλέξη που συνοδεύει: όταν αυτή είναι ουσιαστικό, τότε το «πολλή» είναι επίθετο και γράφεται με 2 λ και ήτα. Παραδείγματος χάριν: πολλή δουλειά, πολλή βροχή κ.λπ.. Όταν όμως συνοδεύει επίθετο, τότε το «πολύ» γράφεται με ένα λ και ύψιλον, διότι ως μέρος του λόγου είναι επίρρημα: πολύ όμορφη, πολύ καλή κ.λπ.

Κανόνας τρίτος: Οταν η λέξη συνοδεύει ρήμα, μετοχή ή επίρρημα τότε είναι πάντοτε επίρρημα και γράφεται με ένα λ και ύψιλον: διαβάζω πολύ, έτρωγε πολύ,πολύ αργά, πολύ κοντά, είμαστε πολύ κουρασμένοι (κουρασμένοι-μετοχή και όχι ασφαλώς πολλοί κουρασμένοι) κ.λπ.

Στον πληθυντικό αριθμό γράφουμε σε όλες τις περιπτώσεις αρσενικού, θηλυκού και ουδέτερου γένους με 2 λ: πολλές απάτες, πολλοί φόροι, πολλοί βουλευτές,πολλές μίζες, πολλά κλοπιμαία, πολλά σκάνδαλα, πολλά ρουσφέτια κ.λπ.

Τέλος, μια σημαντική προσθήκη: στον προφορικό λόγο τείνουν τα τελευταία χρόνια να καθιερωθούν εκφράσεις όπως το «πολύ γυναίκα» -για να μην την γράψω την ίδια φράση επί το λαϊκότερον!

Εδώ τι κάνουμε; Φυσικά, παρότι το «πολύ» ακολουθείται από ουσιαστικό δεν μπορεί να γραφεί «πολλή γυναίκα». Απλώς εδώ υπονοείται ένα επίθετο, δηλαδή η ακριβής, η πλήρης έκφραση, αυτό που εννοεί ο ομιλητής προφανώς είναι «πολύ όμορφη γυναίκα» ή «πολύ ελκυστική γυναίκα». Αρα το «πολύ» συνοδεύει ουσιαστικά επίθετο και είναι επίρρημα. Καλό είναι ακόμη κι αν χρησιμοποιούμε τέτοιες εκφράσεις στην προφορική μας επικοινωνία να μην τις γράφουμε κιόλας, καθώς ο γραπτός λόγος είναι η επισημότερη μορφή της γλώσσας μας. Αν το γράψουμε πάντως,η σωστή ορθογραφία είναι: «πολύ γυναίκα».

Τελικά νομίζω ότι χρειάζεται πολλή φροντίδα η γλώσσα μας ή μήπως πολύ φροντίδα; Τι λέτε;