To Στρατηγικό Βάθος: με τον Χρήστο Γιανναρά στη Σύγχρονη Εκφραση

Για μια ακόμη φορά η αίθουσα του βιβλιοπωλείου Σύγχρονη Εκφραση στη Λιβαδειά αποδείχθηκε πολύ μικρή για να στεγάσει όλους εκείνους που ήθελαν να παρακολουθήσουν την πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου "Στρατηγικό βάθος" του Αχμέτ Νταβούτογλου. Το πλήθος των Λιβαδειτών που προσήλθε για να ακούσει τον κ. Γιανναρά και τους άλλους εκλεκτούς επιστήμονες ήταν τεράστιο και αρκετοί δεν κατόρθωσαν να παρακολουθήσουν την εκδήλωση λόγω πολυκοσμίας.

Η παρουσία του καθηγητού κ. Χρήστου Γιανναρά είναι γεγονός ότι λειτούργησε για μια ακόμη φορά ως μαγνήτης για το βιβλιόφιλο κοινό της Λιβαδειάς. Ομως ήταν εξίσου εμφανές και το διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον του κοινού για τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής, τα οποία ως "ανήκοντα στην καρδιά της εξουσίας" μένουν συνήθως εκτός βεληνεκούς της τηλεοπτικής μας δημοκρατίας.

Ο κ. Χρήστος Γιανναράς συντόνισε με την ειδική εκείνη δική του ευγένεια την παρουσίαση των απόψεων για την νέα τουρκική εξωτερική πολιτική του Αχμέτ Νταβούτογλου, του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας δηλαδή.

Για το βιβλίο μίλησαν οι διεθνολόγοι-πολιτικοί επιστήμονες Γιώργος Αντωνιάδης και Δημήτρης Φάρος και ο διαχειριστής  της ιστοσελίδας Φοιτητικό Αντίφωνο κ. Σωτήρης Μητραλέξης. Δεν θα γράψω τις εισηγήσεις τους καθώς μπορείτε να τις παρακολουθήσετε ολόκληρες παρακάτω.

Ακολούθησε συζήτηση με πολλές ερωτήσεις, διαφορετικές προσεγγίσεις και ειλικρινείς απορίες από το κοινό που έδειξε καταρτισμένο αλλά και ανήσυχο για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και στη Νοτιανατολική Ευρώπη.

Το "Στρατηγικό Βάθος" αποτελεί ένα πλήρες σχέδιο για την ολόπλευρη ανασυγκρότηση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, καθηγητής πανεπιστημίου και υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, επιχειρεί να υπερβεί τον κεμαλισμό και τις διάφορες νεο-κεμαλικές εκφάνσεις της τουρκικής διπλωματικής σχολής προκρίνοντας ως κύμα ανόδου της κρατικής ισχύος τον νεο-οθωμανισμό. Η επιστροφή στις θετικές πλευρές της οθωμανικής αυτοκρατορίας με στόχο την εδαφική, οικονομική και πολιτιστική επέκταση σε περιοχές που άλλοτε αυτή ήλεγχε δεν φαίνεται κακή ιδέα ειδικότερα όταν όπως στην περίπτωση Νταβούτογλου συνδυάζεται έξυπνα με μια -έστω- εργαλειακή θεώρηση της ισλαμικής θρησκείας ως ενοποιητικού παράγοντα στο εσωτερικό και ως "κλειδιού-πασπαρτού" στο εξωτερικό με τις στρατηγικές ή όχι μουσουλμανικές μειονότητες.

Εχουν πολλοί γράψει, κρίνει και επί το πλείστον επαινέσει το Στρατηγικό Βάθος στην Ελλάδα καθώς περιγράφει εναργώς μια στρατηγική, υψηλή και υψηλόφρονα, που φιλοδοξεί να καταστήσει την Τουρκία "κάτι περισσότερο από περιφερειακή δύναμη".

Ο τρόπος που είναι γραμμένο το βιβλίο βέβαια ιδιάζει σε μανιφέστο και όχι σε επιστημονικό σύγγραμμα. Το γεγονός ασφαλώς δεν διέλαθε την προσοχή των Ελλήνων μελετητών. Πολύ περισσότερο του ίδιου του Νταβούτογλου ο οποίος και οξυδερκής διεθνολόγος είναι και εξαιρετικός χειριστής της γλώσσας. Ομως η οραματική γραφή, το προφητικό ύφος εξυπηρετεί συγκεκριμένους στόχους: φοβίζει τους αντιπάλους, δημιουργεί σύγχυση στους αναλυτές, προλαμβάνει κινδύνους λάθους στην πρόβλεψη γεγονότων ή πολιτικών, παράλληλα δε καθίσταται περισσότερο εύληπτο στο πλατύ κοινό της γείτονος.

Απουσιάζει η καθαρή εικόνα του "εχθρού" που είναι βασική για τέτοιου είδους πονήματα, αν και πίσω από τις λέξεις αχνοφαίνεται ένας συστημικός αντιαμερικανισμός -μέτρο μεγαλομανίας ή υψηλής στοχοθεσίας; .

Γενικά δεν είναι τόσο ανησυχητικό το "Στρατηγικό Βάθος". Στην πραγματικότητα η ελλαδική ανεπάρκεια μεγαλοποιεί κι εδώ τις διαστάσεις του ενδιαφέροντος οπωσδήποτε εγχειρήματος του Αχμέτ Νταβούτογλου να επαναπροσδιορίσει, να επανακαθορίσει την τουρκική εξωτερική πολιτική πέραν και πάνω από τον Κεμάλ, γεγονός αναμενόμενο μετά από 90 χρόνια πλήρους κυριαρχίας του κεμαλισμού. Αναμενόμενη επίσης και η στροφή στο οθωμανικό αυτοκρατορικό παρελθόν καλό ή κακό,  το οποίο είναι άλλωστε και το μόνο που διαθέτει η πληθυσμιακά, οικονομικά και στρατιωτικά διαρκώς ισχυροποιούμενη και φιλόδοξη αλλά βαθιά κατακερματισμένη και με προβλήματα συνοχής Τουρκία. Η πολιτική πλατφόρμα που προτείνει ο Νταβούτογλου έχει αποδώσει ορισμένα αποτελέσματα, έχει αστοχήσει σε άλλα. Στο κύριο μέρος μένει να κριθεί και φυσικά η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από τα κενά, από τα παράθυρα ευκαιρίας,  που θα αφήσουν οι άλλοι δρώντες στην περιοχή -μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.

Στη συζήτηση διατυπώθηκε από πολλούς η αίτηση για ένα Ελληνα Νταβούτογλου ή για να το θέσουμε με τον συνήθη τρόπο το ερώτημα γιατί η Ελλάδα δεν εκπονεί εθνική στρατηγική και συνεχώς βρίσκεται πίσω από την τουρκική εξωτερική πολιτική.

Η απάντηση είναι σκληρή. Ομως από τη στιγμή που η Ελλάδα αποδέχθηκε ότι δεν διεκδικεί τίποτε, ότι απλώς προασπίζει τα κεκτημένα δεν είναι δυνατόν να έχει εθνική στρατηγική: η εξωτερική της πολιτική δεν μπορεί παρά να εξαντλείται σε διαχείριση -αξιοπρεπή ή δυναμική ή αποτρεπτική ή ενδοτική κ.λπ. αλλά πάντως διαχείριση. Η εθνική στρατηγική προϋποθέτει στόχους και φιλοδοξίες που δεν υπάρχουν ούτε ως όραμα ούτε -πολύ λιγότερο- ως δυνατότητα στις ελληνικές ελίτ.

Από την άποψη αυτή είναι χρήσιμη η συζητήση για το "Στρατηγικό Βάθος" όμως είναι κάπως παράλογος ο φόβος γύρω από τη σαφή τοποθέτηση του Νταβούτογλου για την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Κι αν πρόκειται να βρεθούμε μπροστά σε εθνικές υποχωρήσεις ή και ήττες αυτό δεν πρόκειται συμβεί επειδή ο Αχμέτ Νταβούτογλου έθεσε με ωμό και απολύτως ορθό -γεωπολιτικά και από την πλευρά του- τρόπο την στρατηγική με βάση την οποία η Τουρκία θα επιχειρήσει να κυριαρχήσει στην Ανατολική Μεσόγειο. Αλλά από τις δικές μας κοντόφθαλμες ηγεσίες και τις ηττοπαθείς ελίτ που κυβερνούν πολλά χρόνια τον τόπο... 

Μετά την εκδήλωση ακολούθησε δείπνο σε ταβέρνα της πόλης (φωτό) όπου τα παραδοσιακά ρουμελιώτικα εδέσματα συνδυάστηκαν με μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέχεια της συζήτησης, διανθισμένη ασφαλώς και με μερικά πικάντικα παρασκήνια... Ο κ. Χρήστος Γιανναράς απεδείχθη εξαιρετικός συνδαιτυμών, πολυμαθέστατος, αλλά και υπομονετικός και αναλυτικός, ευπροσήγορος και ευγενής. Να σημειώσω επίσης ότι την προηγούμενη Τρίτη ο κ. Σωτήρης Μητραλέξης, φιλόλογος και διαχειριστής της ιστοσελίδας Φοιτητικό Αντίφωνο, παρουσιάστηκε στον Ε.Σ. Η viotia του εύχεται καλή θητεία...

Δείτε όλη τη συζήτηση και μερικές φωτογραφίες από την εκδήλωση τις οποίες είχε την καλοσύνη να μας αποστείλει ο κ. Νίκος Λαμπρόπουλος, η ψυχή της Σύχγρονης Εκφρασης και των εκδηλώσεων που επί 20 χρόνια γεμίζουν τα χειμωνιάτικα βράδια της Λιβαδειάς...

Δείτε επίσης κι εδώ http://www.sigxroniekfrasi.blogspot.com/2010/11/blog-post_16.html


15112010 203856 from Foit Antifono on Vimeo.

15112010 205644 from Foit Antifono on Vimeo.


15112010 211730 from Foit Antifono on Vimeo.

15112010 222528 from Foit Antifono on Vimeo.