O Πέτρος Ζητουνιάτης για τον Νικόλαο Μπουφίδη

Γράφει ο Δημήτρης Λάμπρου
Δημοσιογράφος/
Εκδότης Περιοδικού ΒΟΙΩΤΙΑ

Το 1900 στο "Εθνικόν Ημερολόγιον" του Κωνσταντίνου Σκόκου [1] ο λογοτέχνης Πέτρος Ζητουνιάτης [2] δημοσιεύει από το Παρίσι ένα μικρό βιογραφικό σημείωμα/αφιέρωμα στον φίλο του, όπως ο ίδιος δηλώνει, Νικόλαο Μπουφίδη. Εϊναι, φυσικά, ένα υμνητικό κείμενο για τον άνθρωπο, πολιτικό άνδρα και νομικό Μπουφίδη. Αντιθέτως δεν είναι τόσο τιμητικό για τους Λεβαδείς ψηφοφόρους για τους οποίους ο Ζητουνιάτης, Λεβαδεύς και ο ίδιος, αναφέρει ότι αδυνατούν να εννοήσουν ότι ο Μπουφίδης δεν αντιπροσωπεύει μόνο τη Λιβαδειά αλλά την αντίληψη μιας νέας πολιτικής στάσης που στέκεται μακριά από "θέσεις και εκδουλεύσεις". Παραμένει εντυπωσιακό ότι το αίτημα για εξευρωπαϊσμό της Ελλάδας είναι από τότε κυρίαρχο όπως και ότι 112 χρόνια μετά ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει στην πολιτική μας ζωή και στην πολτική αντίληψη του μέσου ψηφόφορου που διαμορφώνει στο ύψος της το πολιτικό σκηνικό κάθε εποχής. Ας δούμε το άρθρο και ας τελειώσουμε προς το παρόν εδώ με τον Νικόλαο Μπουφίδη. Εχει διατηρηθεί η σύνταξη και η ορθογραφία εκτός από το πολυτονικό.

"Μεταξύ των ολίγων κοινοβουλευτικών ανδρών, των εργαζομένων μετά συνέσεως, των εμπνεομένων από κάποια υψηλότερα ιδανικά, και των οποίων το θάρρος του φρονήματος και η επίγνωσις των πολιτικών αρχών εξαίρονται υπέρ το μέτρον, αναμφισβητήτως διακεκριμένη θέσιν κατέχει και ο βουλευτής Λεβαδείας κ. Νικόλαος Μπουφίδης.

Γεννηθείς εις την Λεβάδειαν και αναπνεύσας όλην την δρόσον του Ελικώνος και του Παρνασσού, γαλουχηθείς δε την παιδικήν του ψυχήν με ιδανικά, τα οποία γεννά η θέα της κοιτίδος των Μουσών, ήλθεν εις τας Αθήνας, όπου εσπούδασε τα νομικά, γράφων συγχρόνως υπό διάφορα ψευδώνυμα εις τας επιφυλλίδας των εφημερίδων της εποχής εκείνης ποιητικά μελετήματα, στίχους, μεταφράσεις.

 

Αλλά τα φοιτητικά έτη παρήλθον τόσον γρήγορα και ο λεπτεπίλεπτος νεανίας, ο πλήρης ονείρων και ποιητικής φαντασίας, μετά την αναγόρευσίν του εις διδάκτορα της Νομικής ερρίφθη εις την πραγματικότητα της ζωής, όχι μέχρις οσφύος αλλά μέχρι κορυφής. Επρεπε να ζήση και διά να ζήση ώφειλε να εργασθή.

Μετ’ ολίγα έτη μετέπειτα η πατρίς του τον ετίμησε αποστείλασα εις την Βουλήν ως αντιπρόσωπόν της, νεώτατον ακόμη και εξηκολούθησε να τον αποστέλλη έκτοτε με μικράς διακοπάς, και τούτο διότι ο υπερήφανος χαρακτήρ του ωρθούτο κατά των υπερβολικών απαιτήσεων των εκλογέων του.
Ο χαρακτήρ του, ο οποίος έχει κάτι τι το συναφές με τον τοιούτον του Αγγλου πολιτευτού του ισχυρογνώμονος και του απαιτητικού, και κάτι τι με τον λεπτό και ευγενή του Γάλλου, τον συνέδεσεν με τον μεγαλείτερον πολιτικόν άνδρα της Ελλάδος [3] των τελευταίων χρόνων, μεθ’ ου επί μακρόν συνειργάσθη, και του οποίου υπήρξε ο αφωσιωμένος φίλος και ο σοφός σύμβουλος εις πάσαν νομοθετικήν εργασίαν.

 

Και ο αείμνηστος εκείνος ανήρ τον ετίμησε διά του χαρτοφυλακίου του Υπουργείου Εσωτερικών, όχι διότι ο κ. Μπουφίδης παρηκολουθείτο εν τη Βουλή υπό βουλευτών, αλλά διότι εύρεν εν αυτώ τον αληθή Homme d’ etat [4], τον βαθύ επιστήμονα, τον αμείλικτο διώκτη της συναλλαγής, μολονότι είνε μέχρι μυελού οστέων κοινοβουλευτικός.

Κατά το ευρύ κοινοβουλευτικόν του στάδιον, εις το οποίον διέπρεψεν ως ποινικολόγος, πρώτος πάντοτε εν τοις πρώτοις, με τον ανεξάντλητον πλούτον των επιχειρημάτων του, με την λεπτήν ειρωνείαν του, με τας ποιητικάς του εξάρσεις, με την οξείαν αντίληψιν ρήτορος φιλοσόφου, γνωρίζοντος να ετάζη ψυχάς και να αφυπνίζη αισθήματα, να θίγη τας λεπτοτέρας χορδάς των καρδιών, με την ευρύτητα των νομικών του μελετών, κατέστη αυθεντία εις τας ποινικάς υποθέσεις και αναμφισβήτητος pessonallite εις τας πολιτικάς.

Αλλ’ ο νομικός και ο ποινικολόγος ήτο πολιτικός, και ο συνδυασμός ούτος ώφειλε να γίνη μετά τέχνης ίνα μη τον παραβλάψη αφού η πολιτκή εν Ελλάδι επί τόσον παρεξέκλινε της αληθούς αποστολής της. Εν τη πολιτική ο κ. Μπουφίδης έχει αρχάς αίτινες πολλάκις συνεκρούσθησαν προς εκείνας του μακαρίτου Αρχηγού του. Αλλά τούτο δεν ημπόδιζε να μεγαλύνεται η αμοιβαία εκτίμησίς των και αγάπη, διότι ο πρώτος εγνώριζε την πίεσιν, ην υφίστατο ο δεύτερος ως Αρχηγός υπό των βουλευτών εις προσωπικάς εκδουλεύσεις, και ο Αρχηγός πάλιν εξετίμα πλειότερον το ανεξάρτητον του χαρακτήρος του φίλου του.

 

Αλλ’ εκείνο όπερ ιδιαιτέρως συνησθάνετο ο Τρικούπης, δεν αντελήφθησαν ουδέποτε οι εκλογείς του κ. Μπουφίδου, όστις επιζητεί φίλους εις το κόμμα του «να μη ζητούν θέσεις», όστις ωνειροπόλησε να μεταβάλη την Λεβάδειαν εις Αγγλικήν επαρχίαν ή Γαλλικόν διαμέρισμα [5], ζητών, ως γίνεται εκεί, τας ψήφους των συμπολιτών του αγορεύων προς αυτούς και δίδων λογοδοσίαν των όσων έπραξε εν τη Βουλή. Αλλά το όνειρόν του αυτό θα μένη δυστυχώς ποίησις, όνειρον, διότι ο πολύτιμος φίλος μου οσάκις ωμίλησεν εις τους συμπολίτας του και τους ανέπτυξε την αληθή αποστολήν του πολιτευομένου, εκείνοι, αφού τον εχειροκρότησαν και τον εζητωκραύγασαν, μετέπειτα του έδωκαν την απάντησιν εις τας κάλπας δι’ ενός μεγάλου «Όχι»[6].

 

Διατί; Απλούστατα διότι δεν ηννόησαν οι Λεβαδείς –γενικόν πάθημα άλλως τε- ότι ο κ. Μπουφίδης ανελθών εις περιωπήν επιστήμονος και πολιτευτού ευρωπαίου με σαφείς και καθωρισμένας γνώμας και αρχάς, δεν αντιπροσωπεύει εις την Βουλή την Λεβάδειαν μόνον, αλλά και τας γνώμας και τας σχέσεις εκείνων εκ των Ελλήνων, οίτινες ετράφησαν με υψηλότερα ιδανικά. Εκείνων ων είνε ευρύτερος ο ορίζων των ιδεών και των πόθων και των εργαζομένων δια το αληθές μεγαλείον του έθνους των εν παντί κλάδω της κοινωνίας.
Παρίσιοι

ΠΕΤΡΟΣ ΖΗΤΟΥΝΙΑΤΗΣ"


Σημειώσεις
1. Ο Κωνσταντίνος Σκόκος γεννήθηκε το 1854 στην Αθήνα. Λόγιος, δημοσιογράφος και ποιητής προσέφερε πολλά στην νεολληνική φιλολογία κυρίως με την έκδοση -από το 1886 έως το 1918- του περιοδικού "Εθνικόν Ημερολόγιον"- όπου συνεργάζονταν οι σπουδαιότεροι λογοτέχνες μιας ολόκληρης γενιάς. Ο ίδιος ο Σκόκος διακρίθηκε ως σατιρικός ποιητής. Πέθανε στην Αθήνα το 1925.
2. Επίσης λόγιος, δημοσιογράφος και ποιητής ήταν στη σύντομη ζωή του ο Πέτρος Ζητουνιάτης. Γεννήθηκε το 1875 στη Λιβαδειά -υπάρχει οδός στο όνομά του. Διετέλεσε συνεργάτης διαφόρων γαλλικών εφημερίδων στο Παρίσι όπου συνδέθηκε στενά με τον μεγάλο Ελληνογάλλο ποιητή Ζαν Μορεάς. Το 1903 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και συνεργάστηκε με διάφορες εφημερίδες και περιοδικά. Εκείνη την εποχή δημοσίευσε την ποιητική συλλογή Τ' Αστέρια. Πέθανε το 1909, μόλις 34 ετών, χωρίς να προλάβει να δικαιώσει τις πολλές ελπίδες που οι γραφές του δημιουργούσαν. Μετά το θάνατό του εξεδόθη η δεύτερη ποιητική του συλλογή με τον τίτλο "Λήκυθος".

3. Πρόκειται για τον Χαρίλαο Τρικούπη, τον κατεξοχήν ευρωπαϊστή πολιτικό του 19ου αιώνα. Προσωπικός φίλος του ο Μπουφίδης, κατέλαβε τη θέση του υπουργού Εσωτερικών το 1893 και πολλές φορές εκείνη του προέδρου της Βουλής στις κυβερνήσεις του Αιτωλού πολιτικού.

4. Homme d' Εtat: Ανθρωπος του κράτους κατά λέξη, αυτό που στα νέα ελληνικά λέμε statesman. Ο κρατικός λειτουργός, εκείνος που έχει κατανοήσει τη δομή και τη λειτουργία του κράτους και βάζει τα συμφέροντα του έθνους πάνω ακόμη κι από το προσωπικά του. Είναι εκπληκτικό πόσο μεγάλη είναι στην Ελλάδα η έλλειψη και στη σημερινή εποχή από σημαίνοντες δημόσιους άνδρες, από hommes d' etat, και πόσο καίριο παραμένει το αίτημα της δημιουργίας και πλεόν της εκ του μηδενός ανάδειξης μιας πολιτικής ελίτ που να προσλαμβάνει το κράτος ως περιουσία της και όχι ως κατακτημένο φέουδο.

5. Από την εποχή του Πέτρου Ζητουνιάτη και ακόμη πιο πριν αίτημα τμήματος της διανόησης, του πιο προωθημένου τμήματος της ελληνικής κοινωνίας, είναι "να γίνουμε Ευρώπη". Δεν το έχουμε εισέτι κατορθώσει παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του Μπουφίδη και ενίων που ακολούθησαν.

6. Υπήρξαν εκλογικές μάχες από τις 14 ή 15 στις οποίες συμμετείχε που ο Μπουφίδης εξήλθε ηττημένος. Ομως την εποχή που δημοσιεύεται το άρθρο του Πέτρου Ζητουνιάτη στο Εθνικόν Ημερολόγιον, το 1900, ο Μπουφίδης έχει εκλεγεί μαζί με τον δηλιγιαννικό Λάππα. Για την ακρίβεια ο Μπουφίδης εκλέγεται συνεχώς από το 1899 μέχρι το 1910, καθώς η πρωτεύουσα του νομού Βοιωτίας είναι πλέον η Λιβαδειά και ο πρωτεργάτης έχει τα ανλόγα πολιτκά οφέλη. Πιθανότατα ο Ζητουνιάτης αναφέρεται στην περίοδο 1895-1899 όταν εκπρόσωποι της Λιβαδειάς στη Βουλή είναι ο Ιωάννης Λάππας και ο Ιωάννης Γεωργαντάς.

Δεν θα σχολιάσω το άρθρο περαιτέρω το άρθρο του Πέτρου Ζητουνιάτη. Φυσικά, αν κάποιος αναγνώστης ανοίξει τη διαχρονική συζήτηση περί οργανικών διανοουμένων, δηλαδή περί της ιδιότυπης, αμαρτωλής και παραδόξης σχέσης διανόησης και εξουσίας που ανάγλυφη προβάλλει και από το άρθρο του Πέτρου Ζητουνιάτη ευχαρίστως θα συμμετάσχω.