Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης για τον Ελευθέριο Βενιζέλο

ΓΡΑΦΕΙΟ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ

                                                                                   

                                                                                    Αθήνα, 25 Σεπτεμβρίου 2014

            Ο πρώην πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης παρέστη και μίλησε σε εκδήλωση για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Ελευθερίου Βενιζέλου, που πραγματοποιήθηκε στην κατοικία του Βρετανού πρέσβη στην Αθήνα.  Ακολουθεί η αντιφώνηση του πρώην Πρωθυπουργού.

            "Σας ευχαριστώ θερμά για την πρωτοβουλία που πήρατε να τιμήσετε με τη σημερινή εκδήλωση τον Ελευθέριο Βενιζέλο, στα 150 χρόνια από τη γέννησή του. Και σας ευχαριστώ επίσης προσωπικά που μου δίνετε την ευκαιρία παριστάμενος σήμερα εδώ, να εκπροσωπήσω και την οικογένεια αλλά να φυτέψω και ένα δέντρο σ’ αυτό το ιστορικό σπίτι που κατασκευάστηκε από την 'Ελενα Σκυλίτση Βενιζέλου για κατοικία του τότε Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, στις αρχές της δεκαετίας του ’30. Η κατοικία αυτή περιήλθε στη συνέχεια στη Βρετανία, σύμφωνα με την επιθυμία όλων και στεγάζει σήμερα την βρετανική πρεσβεία.

            Είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς για τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ήταν σίγουρα ο μεγαλύτερος πολιτικός άντρας του περασμένου αιώνα, ήταν πράγματι ο δημιουργός της σημερινής Ελλάδας. Δεν θα επιχειρήσω σε μια σύντομη αντιφώνηση βέβαια να σκιαγραφήσω τον άντρα και το έργο του. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι είναι τόσο μεγάλο και πολυσχιδές το έργο του Ελευθερίου Βενιζέλου ώστε ακόμα και σήμερα, πάνω από  80 χρόνια μετά το θάνατο του, δεν υπάρχει καμία αξιόπιστη βιογραφία του, έλλειψη που ελπίζω πως σύντομα θα πληρωθεί και θα το δούμε με μεγάλη χαρά. Σήμερα θα ήθελα απλώς, κ. Πρέσβη, να αναφερθώ σε ορισμένα σημεία της ζωής και του έργου του Βενιζέλου που κατά τη γνώμη μου έχουν σχέση με τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήρθε στην Ελλάδα και ανόρθωσε ένα κράτος το οποίο είχε φτάσει σε πλήρη παρακμή. Ήταν ο μεγαλύτερος μεταρρυθμιστής που γνώρισε η Ελλάδα τα πρώτα χρόνια της Πρωθυπουργίας του, που αποτελούν ίσως και τα καλύτερα, στη μακρά του σταδιοδρομία.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έδωσε ζωή σε ένα κράτος το οποίο είχε παραλύσει, ανόρθωσε τη δημόσια διοίκηση, τις ένοπλες δυνάμεις, τη δικαιοσύνη, έφτιαξε κράτος, μεταρρύθμισε το παλιό κράτος και έφτιαξε ένα καινούριο, το οποίο τον στήριξε στη συνέχεια στην προσπάθεια του. Και είναι χαρακτηριστικό ότι προσείλκυσε τους καλύτερους ανθρώπους που είχε ο τόπος, τους οποίους ο Ελευθέριος Βενιζέλος εδέχετο με χαρά. Οι συνεργάτες του υπήρξαν άντρες ιδιαιτέρας  αξίας και από την εποχή εκείνη αποτέλεσαν αυτό που αργότερα το χαρακτηρίσαμε ως μεγάλη γενιά του Ελευθερίου Βενιζέλου. Τον ακολούθησαν και στη συνέχεια στην προσπάθεια του και μερικοί επιβίωσαν και του θανάτου του, έμειναν δείγματα της παλιάς αυτής βενιζελικής γενιάς και στη διάρκεια του πολέμου και στην πρώτη βουλή του ’46. 

Θυμάμαι ακόμα ότι ο πιο επιφανής εκπρόσωπος αυτής της γενιάς ήταν ο Θεμιστοκλής Σοφούλης, ο οποίος σε πολύ μεγάλη ηλικία έγινε Πρωθυπουργός της Ελλάδας και μπορώ χωρίς δισταγμό να πω ότι η ψυχή του γερο-Σοφούλη και το αδάμαστο θάρρος του κράτησαν την Ελλάδα όρθια στις πιο δύσκολες στιγμές του εμφυλίου πολέμου. Θα ήθελα να προσθέσω μερικά λόγια για τη Συνθήκη της Λωζάννης. Ήταν κατά τη γνώμη μου το σημαντικότερο διπλωματικό κατόρθωμα του Ελευθερίου Βενιζέλου γιατί έγινε υπό συνθήκες δυσμενείς και γιατί ήταν μια ισορροπημένη και σωστή συνθήκη, η οποία αποτελεί ακόμη και σήμερα το θεμέλιο και τη βάση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Πάντα  απορούσα πως ο άνθρωπος που γεννήθηκε στην υπόδουλο Κρήτη με το όραμα της ελευθερίας, ο άνθρωπος που έκανε πραγματικότητα έστω και πρόσκαιρα τα τολμηρότερα όνειρα του ελληνικού έθνους, θα έβρισκε τη δύναμη  να υπογράψει την ανταλλαγή των πληθυσμών. Εν τούτοις το απεφάσισε και το έκανε. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έπραττε πάντοτε αυτό το οποίο ωφελούσε τον τόπο και πρέπει να πω ότι έτσι μόνο καταφέραμε να δημιουργήσουμε την Ελλάδα, ένα ενιαίο εθνικά κράτος, μέσα σε σταθερά σύνορα. 

Και τα πράγματα έγιναν καλύτερα για την Ελλάδα όταν αργότερα οικειοθελώς στο τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου έφυγαν οι τσάμηδες και στο τέλος του εμφυλίου πολέμου οικειοθελώς έφυγαν οι Σλαβομακεδόνες. Την αξία του να είναι ένα κράτος εθνολογικά ενιαίο την καταλάβαμε όλοι την δύσκολη εποχή που ακολούθησε την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, την πτώση του τείχους του Βερολίνου.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν ο άνθρωπος ο οποίος στην εξωτερική του πολιτική είχε όραμα. Ο πολιτικός χρειάζεται να έχει όραμα, να βλέπει μακριά, να εκτιμά σωστά την πραγματικότητα, να παίρνει την καλύτερη δυνατή απόφαση σε κάθε στιγμή. Είναι λάθος, είναι τραγωδία να κάνεις εξωτερική πολιτική με το βλέμμα στραμμένο στα εσωτερικά πολιτικά προβλήματά σου. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έπαιρνε την απόφαση που έπρεπε στην κατάλληλη στιγμή. Ο αληθινός πολιτικός μπορεί και παίρνει δύσκολες αποφάσεις, όπως πριν από λίγο, κ. Πρέσβη, είχατε την ευκαιρία και εσείς να τονίσετε. Ο λαϊκισμός είναι επικίνδυνος και στην εσωτερική πολιτική, αλλά είναι προπαντός θανάσιμα επικίνδυνος στην εξωτερική πολιτική. Αυτό είναι η υποθήκη που μας άφησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος και που επηρέασε αποφασιστικά και τις επόμενες γενιές και την ελληνική εξωτερική πολιτική η οποία στην ίδια βάση κινείται. 

Και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις στηρίζονται πάντοτε στη Συνθήκη της Λωζάννης και όσο αυτή η συνθήκη παραμένει ισχυρή, τίποτα δεν έχουμε να φοβηθούμε και μπορούμε να λύσουμε με καλή πίστη τις διμερείς μας διαφορές. Κύριε Πρέσβη ορθώς τονίσατε ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπήρξε ένας μεγάλος φίλος της πατρίδας σας. Η Ελλάδα και η Αγγλία είχαν πάντοτε προνομιακές σχέσεις. Ενδυναμώθηκαν περισσότερο κατά τη διάρκεια της ζωής του Ελευθερίου Βενιζέλου. Δύο παγκόσμιοι πόλεμοι τους οποίους εκάναμε μαζί. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, όταν η μικρή Ελλάδα ετάχθη στο πλευρό της πατρίδας σας, που έδινε απεγνωσμένο θανάσιμο αγώνα μόνη, εκείνη την εποχή, δημιούργησε ακατάλυτους δεσμούς ανάμεσα στους δύο λαούς. Οι κοινοί αγώνες στον πόλεμο, στην αντίσταση, στην ειρήνη έφεραν κοντά τους λαούς μας και πράγματι οι σχέσεις Ελλάδος και Βρετανίας είναι προνομιακές.  Κύριε Πρέσβη, θα ήθελα άλλη μια φορά, τελειώνοντας, να σας ευχαριστήσω για την τιμή που μου κάνατε και τη χαρά που μου δώσατε. Θα ήθελα να μου επιτρέψετε να ευχηθώ και εγώ στην πατρίδα σας, στο Ηνωμένο Βασίλειο, τώρα που επέρασε επιτυχώς την πρόσφατη κρίση, μια αδιατάρακτη περίοδο ευημερίας και προόδου".