Το διαρκές έγκλημα στον Ασωπό

Τις βαρύτατες ευθύνες όλων των φορέων της δημόσιας εξουσίας και ειδικά της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Βοιωτίας αναδεικνύει άρθρο της Ελευθεροτυπίας για την περιβαλλοντική καταστροφή που συντελείται στην βιομηχανική περιοχή Οινοφύτων. Το αναδημοσιεύουμε ολόκληρο.

Μην ξεχνάς τον Ασωπό
Οι κάτοικοι του Ωρωπού αντιδρούν στα σχέδια για τη νέα ΒΙΠΕ στα Οινόφυτα, που θα επιβαρύνει ακόμη πιο πολύ το ποτάμι
Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΠΟΥΓΑΝΗ
Πρόσφατα το τριμελές πλημμελειοδικείο Θήβας επέβαλε χρηματικά πρόστιμα ύψους 3.000 έως 9.000 ευρώ σε έξι από τις εκατοντάδες βιομηχανίες που μολύνουν εδώ και δεκαετίες τον Ασωπό ποταμό.
Πάνω, το «πεντακάθαρο» ποτάμι, οι «μαγευτικές» εκβολές του και κάτω, η ορνιθοπανίδα που επιβίωσε.Για να φτάσουμε σ' αυτή την απόφαση η υπόθεση πέρασε από χίλια κύματα, αφού η σχετική μήνυση των κατοίκων είχε κατατεθεί το 1999! Πολλοί τοπικοί παράγοντες, όπως ο νομάρχης Βοιωτίας, έσπευσαν εκ των υστέρων να εναρμονισθούν στο κλίμα που διαμόρφωσε η απόφαση. Ομως, πριν από ένα χρόνο συναίνεσαν στην απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ και του υπουργείου Ανάπτυξης για την ίδρυση Βιομηχανικής Περιοχής (ΒΙΠΕ) στα όρια των δήμων Τανάγρας και Οινοφύτων Βοιωτίας, σε έκταση 2.016 στρεμμάτων. Και... όρισαν τον Ασωπό ως αποδέκτη αποβλήτων της μελλοντικής ΒΙΠΕ! Οι προσφυγές στο ΣτΕ έπεφταν βροχή. Η πρώτη κατατέθηκε τον περασμένο Οκτώβριο από την Ομοσπονδία Εξωραϊστικών και Πολιτιστικών Συλλόγων Ωρωπού. Ακολούθησε δεύτερη της νομαρχίας Ανατολικής Αττικής. Σε αντίθεση με τη νομαρχία Βοιωτίας και τους δήμους Οινοφύτων-Σχηματαρίου, η νομαρχία δεν λαμβάνει κανένα αντισταθμιστικό οικονομικό όφελος για τη μόλυνση που δέχονται οι δήμοι της.
* Τον περασμένο Μάιο ο εισηγητής του ΣτΕ πρότεινε να γίνουν δεκτές οι προσφυγές, ενώ οριστική απόφαση αναμένεται το επόμενο διάστημα.
* Η εξέλιξη αυτή δεν εμπόδισε τον υφυπουργό ΠΕΧΩΔΕ Στ. Καλογιάννη να εμφανίσει ότι η κυβέρνηση ενδιαφέρεται για το πρόβλημα. Δήλωσε ότι σε «28 ελέγχους των επιθεωρητών περιβάλλοντος μέσα σε τρία χρόνια, επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους 378.000 ευρώ». Σημείωση: οι βιομηχανίες που ρυπαίνουν το ποτάμι ξεπερνούν τις τριακόσιες...
* Ο υφυπουργός αναφέρθηκε επίσης σε «ολοκληρωμένες δράσεις για την απορρύπανση των ποταμών, συμπεριλαμβανομένου του Ασωπού», οι οποίες θα γίνουν την περίοδο 2007-2013. Στην πραγματικότητα η μόνη σοβαρή πρόταση απορρύπανσης που υπάρχει είναι του τμήματος χημικών μηχανικών του ΕΜΠ και βρίσκεται στα υπουργικά συρτάρια πάνω από μια δεκαετία...
* Την ίδια ώρα στις εκβολές του ποταμού, στο Χαλκούτσι Ωρωπού, η δυσοσμία είναι αφόρητη. Σε άλλα σημεία κυριαρχεί ο απόλυτος βούρκος. Η σπουδαία ορνιθοπανίδα του Ασωπού απειλείται. Συνολικά 141 είδη πτηνών, τα 31 σπάνια, βρίσκονται στα όρια της επιβίωσης. Η μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα, τέλος, επιβαρύνει τις αγροτικές καλλιέργειες και τις τοπικές γεωτρήσεις...
Απόφαση της Χούντας
Ο Χρ. Παναγόπουλος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ωρωπού, μας περιγράφει εικόνες του ποταμού από τη δεκαετία του '60, όταν έδινε ζωή στις τοπικές κοινωνίες. Μιλάει για «ένα πεντακάθαρο ποτάμι, στο οποίο μπορούσες να κολυμπήσεις άφοβα. Ηταν μια πηγή ζωής και αναψυχής για τις τοπικές κοινωνίες, η οποία σήμερα έχει μετατραπεί σε μια περιβαλλοντική κόλαση».Η μυθολογία καταγράφει τον Ασωπό ως γιο του Δία ή του Ποσειδώνα ή του Ωκεανού. Είναι πατέρας της Νεμέας, της Σαλαμίνας, της Τανάγρας, της Εύβοιας, της Αίγινας και άλλων μυθικών προσώπων που έδωσαν τ' όνομά τους σε αρχαίες πόλεις.
* Τα παραπάνω ουδόλως επηρέασαν τους κατά τ' άλλα ελληνολάτρες υπουργούς της Χούντας, που το 1969 αποφάσισαν ότι ο Ασωπός θα δέχεται βιομηχανικά απόβλητα. Φυσικά, «ξέχασαν» να επιβάλλουν εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων στα εργοστάσια.
* Αυτές νομοθετήθηκαν δέκα χρόνια μετά από τους νομάρχες Αν. Αττικής, Βοιωτίας, Εύβοιας και Φθιώτιδος. Πλέον ο Ασωπός θα φορτώνεται με όλα τα λύματα των τοπικών βιομηχανιών. Οι διαμαρτυρίες ήταν ελάχιστες. Σιγά σιγά άρχισε να παγιώνεται μια ανυπόφορη κατάσταση. Οχι μόνο μέσα και γύρω από το ποτάμι αλλά και στη θάλασσα του Ωρωπού.
* Το 1997 μελέτη του ΕΜΠ απέδειξε ότι η πλειονότητα των βιομηχανιών είτε δεν διέθετε συστήματα επεξεργασίας, είτε (στην περίπτωση που είχαν), η απόδοσή τους δεν ήταν ικανοποιητική. Διαπιστώθηκαν σημαντικά προβλήματα ρύπανσης και προτάθηκε η δημιουργία μιας κεντρικής μονάδας επεξεργασίας βιομηχανικών αποβλήτων. Ωστόσο, κανείς δεν έδωσε σημασία.
* Λίγα χρόνια μετά η εμφάνιση του σώματος επιθεωρητών περιβάλλοντος αναπτερώνει τις ελπίδες κάποιων ότι θα συμμαζευτεί κάπως η κατάσταση. Η συγκεκριμένη, όμως, υπηρεσία μαστίζεται από έλλειψη προσωπικού σχεδόν από τη στιγμή που ιδρύθηκε (το 2001) και έτσι οι ελάχιστοι έλεγχοι που πραγματοποιεί είναι σταγόνα στον ωκεανό...Κάπως έτσι οι κάτοικοι του Ωρωπού χρειάστηκε να περιμένουν οκτώ ολόκληρα χρόνια για να δουν να εκδικάζεται η μηνυτήρια αναφορά που έκαναν κατά 18 βιομηχανιών. «Αστεία πρόστιμα»Ο Χρ. Παναγόπουλος πιστεύει ότι «τα πρόστιμα του πλημμελειοδικείου είναι αστεία σε σχέση με την οικολογική καταστροφή που έχει προκληθεί. Είναι στάχτη στα μάτια των κατοίκων, την ίδια στιγμή που προωθείται η θανατική καταδίκη του Ασωπού με τη νέα ΒΙΠΕ». Εξηγεί ότι «μια σειρά από νέες βιομηχανίες θα ρίχνουν ανεμπόδιστες τα απόβλητά τους, αφού αυτός που θα τους ελέγχει θα είναι ο φορέας διαχείρισης της ΒΙΠΕ, δηλαδή μια ιδιωτική εταιρεία! Ηταν αδύνατο να μην αντιδράσουμε». Εκτός από την προσφυγή στο ΣτΕ, η Ενωση Συλλόγων έκανε και καταγγελία στην Ε.Ε.
* Διαφορετική άποψη είχαν στο δήμο Τανάγρας τον Ιανουάριο του 2005: Το δημοτικό συμβούλιο με ομόφωνη απόφαση ενέκρινε πρόταση ιδιωτικής εταιρείας για κατασκευή βιομηχανικής και επιχειρηματικής περιοχής εθνικής εμβέλειας. Μάλιστα, δεσμεύτηκαν με προσύμφωνα αγροτικές εκτάσεις...
* Τον Απρίλιο του 2006 το νομαρχιακό συμβούλιο Βοιωτίας ενέκρινε τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων της ΒΙΠΕ. Στην απόφαση αναφέρεται ότι «τα επεξεργασμένα υγρά απόβλητα θα διατίθενται στον Ασωπό ποταμό». Ετσι, τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς η επενδυτική πρόταση πήγε προς αξιολόγηση στο υπουργείο Ανάπτυξης. Δεν άργησε να εμφανιστεί και η κοινή υπουργική απόφαση για τη χωροθέτηση της ΒΙΠΕ και να ξεσπάσει ένα νέο οικολογικό σκάνδαλο...